فلش به سمت بالا

پروفسور محمد تقی نوربالا

سوالات متداول

اصولا علت ريزش مو چيست ؟ براي فهم علت ريزش مو بايستي اطلاع دقيقي از مراحل سيكل طبيعي رشد مو داشته باشيم. موهاي انسان به طور طبيعي با يك روش دوره اي رشد مي كنند كه سيكل رشد مو ناميده مي شود (يك مرحله رشد ويك مرحله استراحت و در نهايت ريزش). مرحله رشد يك فوليكول با فوليكول همسايه متفاوت ميباشد و به اين حالت رشد موزائيكي گفته مي شود.

مدت آناژن (فاز فعال يا رشد )، 8-2 سال، كاتاژن (فاز تحليل رونده )، 4-2 سال،تلوژن (فاز استراحت )، 4-2 ماه. طول مدت هر كدام از اين مراحل با توجه به سن، شرايط تغذيه اي، فاكتورهاي هورموني و عوامل فيزيولوژيك و پاتولوژيك بدن مي تواندتغيير كند. ميزان طبيعي رشد مو mm35/0 در روز است و تقريبا بين 25/0 تا 5/0اينچ در ماه برآورد مي شود. در حالت طبيعي 90% موها در فاز رشد، و 10% در فاز استراحت مي باشند و به طور متوسط روزانه 50 تا 100 تار موي تلوژن به هنگام شستن و شانه كردن مو ريزش پيدا مي كنند.

پس همچنان كه يك مو مي ريزد موي جديد جاي آن را مي گيرد. مشكل زماني آغاز ميشود كه موهاي ريزش يافته بيشتر و سريعتر از موهاي رويش يافته جديد ضعيف شود يا سيكل رشد آنها كوتاه شود و نتواند به حداكثر رشد آناژن برسد. در اين حالت بعد از مدتي از تعداد كل موها كاسته شده و يا ممكن است موها نازك تر شده وفرد متوجه كاهش حجم موهايش شود.اين، علت اصلي ريزش مو مي باشد.

چه بيماريهايي مي توانند سبب چنين تاثيري در سيكل رشد مو شوند ؟عوامل مختلفي مي توانند روي سيكل رشد مو اثر گذاشته و باعث ريزش موقت و يا دائمي شوند كه اصطلاحا به آن آلوپسي( alopecia ) گفته ميشود. علل عمده ريزش مو عبارتند از آلوپسي آندروژنتيك، تلوژن افلوويوم و آلوپسي آره آتا. ميزان شيوع موارد فوق به ترتيب 20 به 7 به 1 برآورد شده است. از علل ديگر مي توان به مواردي مانند بيماريهاي تيروئيد، ديابت، كمبود تغذيه اي، بيهوشي عمومي و رژيم هاي سخت، مصرف دارو، اشعه، شيمي درماني، تماس با مواد شيميايي علل هورموني، اشكالات سيسم ايمني، بيماري پوستي موضعي يا سراسري، اسكار(جوشگاه) و استرس هاي فيزيولوژيك يا روحي – رواني اشاره كرد.

همچنين مواردي مانند تريكوتيلومانيا (يك مشكل روحي-رواني كه فرد موهاي خود را دور انگشت پيچيده و ميكند)، آلوپسي كششي(به علت آرايش مو به شكلي كه موهاي يك قسمت سر را تحت كشش قرار ميدهد) و يك عفونت قارچي به نام Tinea Capitis از علل ديگر شناخته شده ريزش مو مي باشند.

آلوپسي آندروژنتيك چيست؟ عبارت آلوپسي آندروژنتيك (Androgenetic Alopecia) يا AGA غالبا براي توصيف نوعي از ريزش موي سر به كار برده ميشود كه در مردان و زنان مستعد به لحاظ ژنتيكي، سبب ريزش مو با يك الگوي مشخص ميشود. “Andro” در كلمة “Androgenetic” به تاثير آندروژن ها يعني تستوسترون و دي هيدروتستوسترون (DHT ) اشاره دارد كه براي ايجاد طرح ريزش مردانه ضروري است. Genetic”” در اين كلمه به اين واقعيت اشاره ميكند كه AGA يك مشكل ژنتيك است كه از طريق ژنها و از يك يا هر دو والد به ارث برسد. به اين شكل ريزش مو در مردان MPHL(Male (Male Patterned Hair Loss ) و در زنان FPHL(Female Patterned Hair Loss) گفته مي شود.

آيا اين بيماري از لحاظ علت ايجاد و مراحل پيشرفت در مردان و زنان تفاوتي دارد؟ بله. آلوپسي آندروژنتيك در مردان به خوبي شناخته شده ولي در خانمها هنوز ناشناخته هاي زيادي وجود دارد. همچنين تاثير عامل ژنتيك در زنان بيشتر از مردان است.

ريزش مو در مردان زنان چگونه است و در چه سني آغاز ميشود ؟ حدود 35 ميليون نفر از مردان در آمريكا مبتلا به درجاتي از ريزش موي آندروژنتيك هستند. MPHL با عقب رفتن خط موي جلوي سر(فرونتال) با نازك و تنك شدن موهاي جلو و فرق سر آغاز شده و بهمين شكل به عقب مي رود و قسمت باقيمانده حلقة مو را در عقب و طرفين تشكيل ميدهد .سرعت ريزش مو و شكل پاياني آن به ژنتيك فرد ارتباط دارد .MPHL پيشرفت آرامي داشته و 20% مردان را در 30 سالگي و 40% مردان را در40 سالگي تحت تاثير قرار ميدهد.

در مردان MPHL پيش از بلوغ ديده نشده و معمولا در سومين دهه عمر و تقريباً در همه موارد تا دهه چهارم عمر ظاهر مي شود. MPHLدر مقابل، FPHL ممكن است در دهه ششم عمر با تنك شدن منتشر موها در نواحي فرونتال و طرفين سر (پاريتال) و باقيماندن خط جلوي سر ظاهر شود. معمولا در هر دو جنس موي قسمت پس سر(اكسي تپيال) ريزش پيدا نكرده و با قي مي ماند. ريزش مو در هر دو جنس با تبديل موهاي ضخيم و حاوي رنگدانه (پيگمانته) موهاي ترمينال به موهاي كوتاه، نازك و كمرنگ شبيه موهاي ويلوس صورت مي گيرد.

عملكرد فيزيولوژيك آندروژنها چيست ؟ آندروژن ها هورمونهاي استروئيدي هستند كه به گيرنده هاي داخل هسته سلول باند شده و سبب بروز تاثيرات ژنتيك مي شوند. آندروژن ها واسطه هاي موثر بر رشد موي ترمينال در سراسر بدن هستند. فعاليت آندروژن روي افرادي كه از لحاظ ژنتيك استعداد آلوپسي دارند سبب مينياتوري شدن فوليكول هاي موي سر بصورت يك طرح مشخص ميشود. در مقابل با بلوغ جنسي، آندورژن ها باعث بزرگ شدن موهاي ويلوس و تبديل به فوليكول هاي موي ترمينال در ناحيه زير بغل و پوبيس در هر دو جنس و در صورت، سينه و اندام ها در مردان مي شود. در مردان مبتلا به MPHL مينياتوري شدن فوليكولها علت حساسيت ارثي فوليكولهاي موي سر نسبت به سطح آندروژن خون ايجاد مي شود. بالا رفتن آندروژن سبب رشد موهاي زائد در زنان ميشود كه به آن هيرسوتيسم گفته مي شود. اين اثر دوگانه آندروژن ها روي موهاي سر و بدن هنوز به خوبي شناخته نشده است.

آندروژنها چه تغييري در چرخه رشد مو ايجاد كرده و با چه مكانيسمي عمل ميكنند ؟در اين بيماري به علت كاهش طول مدت آناژن، چرخه رويش مو تسريع شده و تعداد موهاي موجود در فاز تلوژن افزايش مي يابد. اين امر منجر به كاهش مشخصي در نسبت موهاي آناژن به تلوژن مي شود. اين نسبت در حالت طبيعي 6 تا 8 به 1 است كه به 1 تا 3 به 1 مي رسد.

همراه تغييرات ايجاد شده در سيكل رشد مو، موها پروسه اي تحت عنوان مينياتوري شدن فوليكولار(follicular miniaturization) را با كمي تفاوت در مرد و زن مي گذرانند كه طي آن موهاي بزرگ ترمينال به موهاي نازك شبيه ويلوس تبديل مي شوند. در افراديكه از لحاظ ژنتيك مستعد ريزش مو هستند آندروژن به گيرنده هاي داخل هسته سلول متصل شده و با هسته سلول وارد فعل و انفعال ميشود. به اين ترتيب توليد پروتئين تغيير يافته و سبب ظريف شدن فوليكولهاي مو شده و در نتيجه چرخه رشد مو را به لحاظ زماني تغيير ميدهد.

به مرور زمان فوليكولهاي موي مينيا توريزه شده موهايي كوتاهتر، نازكتر و كمرنگ تر ايجاد كرده و گاه توليد مو به كلي قطع ميشود. موهاي مينياتوري همچنين زمان طولاني تري را در فاز تلوژن (استراحت) به سر ميبرند. اين موها رنگدانه كمتري دارند و قطر آنها كاهش يافته و از حداقل معادل 08/0 ميلي متر به زير 06/0 ميلي متر مي رسد. ميزان مينياتوري شدن فوليكول ها در زنان در سنين پس از يائسگي به شدت و وسعت مردان نيست. به علاوه اين اتفاق در زنان به شكل موزائيكي مي افتد و در ناحيه تحت تاثير پروسه ريزش مو قطر موهاي مجاور هم يكسان نيست در حاليكه در مردان طرح يكنواخت تري را نشان مي دهد.

در مورد آلوپسي آندروژنتيك در زنان حدود 20 تا 40 ميليون خانم در أمريكا مشكل نازك شدن موها را دارند. خانمها معمولا مشكل ريزش مو يا آلوپسي را به شكل متفاوت تري تجربه مي كنند. مطالعات اخير نشان مي دهند كه احتمالا از ريزش مو در خانمها مشكل ارث بيش از آقايان مطرح است.

بر خلاف پاتوفيزولوژي شناخته شده براي MPHL در مردان، تاثير آندروژن بر FPHL در زنان كمتر روشن شده است. در پوست سر زنان مبتلا به آلوپسي، ممكن است ريزش مو در زنان با علائم ديگري از افزايش آندروژن مثل هيرسوتيسم و آكنه، بي نظمي در پريود و نازايي همراه باشد. بر خلاف MPHL در مردان، طاسي كامل در زنان بندرت در سنين پيش از يائسگي ديده مي شود. هر چند زنان در سنين پس از يائسگي ممكن است طرح طاسي سرشان بيشتر شبيه MPHL باشد. ريزش مو در خانمها مي تواند در هر سني پس از نوجواني آغاز شود ولي معمولا پس از زايمان يك بچه، در طول منوپوز يا پس از هيستركتومي توتال خود را نشان مي دهد. در اغلب موارد ريزش مو در خانمها سبب طاسي كامل نمي شود و مشخصه آن اين است كه خط جلوي پيشاني باقيمانده و از بين نميرود.

طاسی ارثی یا نازک شدن مو شایعترین نوع کم مویی است که هر دو جنس را درگیر می کند، اگرچه بروز آن در مردان بسیار بیشتر است. این اختلال ژنتیکی باعث تبدیل تدریجی موهای ترمینال (انتهایی) به موهای ولوس (کرکی) می شود و بتدریج نسبت موهای ترمینال به ولوس از حالت طبیعی 2 به 1 کمتر می شود.
این بیماری 50% مردان و اغلب زنان بالای 40 سال را درگیر می کند. میزان بروز آن بتدریج با نزدیک شدن به سن یائسگی بیشتر شده و 75% زنان بالاتر از 65 سال را درگیر می کند.
اولین علامتی که در معمولاً در مردان ظاهر می شود نازک شدن موها در نواحی شقیقه ها و بالای ابروست که منجر به بلند شدن پیشانی می شود. در مورد خانمها کم شدن منتشر موها در ناحیه تاج سر است و خط پیشانی همانظور که از نام آن پیدا است دو فاکتور مهم هورمون آندروژن و ژنتیک نقش اصلی را در این ریزش مو ایفا می کند.
هیچ شکی وجود ندارد که هورمون تستوسترون نقش مهمی در رشد، نحوه پراکندگی موهای بدن دارد. در زمان بلوغ رشد موهای ثانویه در نواحی زیر بغل و شرمگاهی و همچنین رشد مو در صورت آقایان و موهای کوتاه و نازکتر در بدنشان به دلیل افزایش هورمون مردانه تستوسترون می باشد. در سلولهای خاصی از بدن هورمون تستوسترون به هورمون قوی تر دی هیدروتستوسترون تبدیل می شود. که این کار توسط آنزیم 5- آلفا ردوکتاز انجام می شود. درمال پاپیلایی فولیکول مو گیرنده های زیادی برای این هورمون دی هیدروتستوسترون داشته و این هورمون اثر مخرب بر روی فولیکولهای موی سر دارد و باعث ضعیف شدن آنها شده و موهای درآمده نازک تر به نظر می رسد تا اینکه دیگر مویی از آن فولیکول رشد نمی کند. دی هیدروتستوسترون از طریق کوتاه کردن سیکل رشد مو باعث می شود موی ضخیم از فولیکولهای حساس موی سر به موی کرکی و نازک تبدیل شود این کار باعث می شود یک فولیکول قبل از رسیدن به مرحله آخر رشد به صورت زودرس وارد فاز استراحت شده و رشد بیشتر آن متوقف می شود.
در صورتی که این سیکل رشد معیوب چند بار تکرار شود یک موی ضخیم به موی کرکی تبدیل می شود و سرانجام، موی قابل رویتی از این فولیکول رشد نخواهد کرد، فولیکول مرده و طاسی کامل می شود. این پدیده کوچک سازی یا مینیاتور شدن مو نام دارد.
ارث نقش مهمی در بروز این نوع طاسی دارد. نحوه توارث به شکل چند ژنی است و ریسک بروز طاسی با درگیر بودن تعداد بیشتری از افراد فامیل بیشتر می شود. خصوصاً بیشترین میزان طاسی در افرادی است که پدرشان طاس باشد.
ژن گیرنده آندروژن (
Stu 1) بر روی کروموزوم X قرار داد که از مادر به فرزند پسر منتقل می شود ولی همانطور که گفته شد این انتقال به صورت چند ژنی است.
بر اساس برخی مطالعات ژن طاسی روی کروموزوم اتوزومال (غیرجنسی) قرار گرفته است. جایگاه دقیق آن مشخص نیست. این ژن در مردان بصورت اتوزومال غالب و در زنان اتوزوم مغلوب ظاهر می شود. در مرحله تشکیل جنین ژن طاسی سبب می شود یک سری از فولیکولهای مو نسبت به دی هیدروتستوسترون حساس شوند و پس از بلوغ به دنبال افزایش سطح هورمونهای آندروژنی، این فولیکولهای حساس وارد مرحله کوچک سازی شده و از بین روند.

ما بسيار خوشحال هستيم از اين که در زماني زندگي مي کنيم که انواع درمانهاي دارويي و جراحي براي ريزش مو وجود دارد و مي توانيم به طور کامل ريزش مو را درمان کنيم.

داروهاي مختلفي براي درمان انواع ريزش مو تجويز مي شوند بعضي از آنها به منظور برطرف کردن علت زمينه اي ريزش بوده و به طور غير مستقيم باعث طبيعي شدن ريزش مو مي شوند بنابراين نکته مهم در درمان اين بيماري قبل از تجويز دارو تشخيص دقيق علت ريزش مو بوده و با توجه به نوع و علت بيماري برنامه درمان افراد متفاوت مي باشد.

منطقي ترين کار در درمان اين بيماري مشاوره با يک متخصص پوست و مو مي باشد. پزشک متخصص با بررسي تاريخچه پزشکي بيمار ، معاينه سر و انجام بعضي از آزمايشهاي خوني براي بررسي وضعيت هورمونها وتشخيص بيماريهاي داخلي که باعث ريزش غير طبيعي مو مي شوند مي تواند علت دقيق ريزش مو را تشخيص دهد. اگر علت ريزش مو بيماريهاي داخلي مثل ديابت، تيروئيد، تخمدان پلي کيستيک، بيماريهاي اتوايميون ،کم خوني و… باشد کنترل دقيق بيماري مي تواند ريزش مو را کنترل کند.رايج ترين علت ريزش مو در مردا ن اندروژنتيک مي باشد .

درمان تاييد شده ريزش موي آندروژنتيک
درمان دارويي ريزش موي آندروژنتيک در مردان
2 درصد يا 5 درصد محلول موضعي مينوکسيديل
1 ميلي گرمي قرص فيناسترايد
قرص دوتاسترايد 5/. ميلي گرمي

درمان دارويي ريزش موي آندروژني و ژنتيکي در زنان :
مينوکسيديل ( اسپيرونولاکتون سيپروترون استات – فلوتاميد ) آنتي آندروژن

درمانهاي دارويي در صورتي که در اوايل شروع ريزش موتجويز شوند در اغلب موارد به خوبي مي توانند ريزش مورا کنترل کنند و از بين رفتن کامل فوليکولها جلوگيري کنند در صورتي که فوليکولها در اثر پديده مينياتوري شدن کامل از بين رفته باشند اين درمانها باعث رشد موهاي نازک و کرک مانندي شده و در صورتي که درمان قطع شود موهاي درآمده ميريزند بنا براين در اين حالت بهترين درمان دائمي و طبيعي براي پر کردن مناطق بدون مو جراحي پيوند مو مي باشد.

درمان جراحي براي مردان و زنان :
جراحي پيوند مو يک تضمين بالايي داشته و در صورتي که جراح و تيم مربوطه مهارت و تجربه کافي داشته باشند 90 تا 100 درصد موهاي کاشته شده رشد خواهند کرد.ودر مقايسه با مينوکسيديل و فيناسترايد بهتر و کامل تر مي تواند پوشش خوبي در نواحي بدون مو ايجاد کند و اثر آن هميشگي است .

مطالعات نشان می دهد مهار کننده های آنزیم 5 آلفا ردوکتاز که شامل فیناستراید و دوتاستراید هستند دارای اثر خفیفی بر تعداد اسپرم در مردان دارد. در مطالعه ای که توسط Amoryو همکاران در دانشگاه هاربور کالیفرنیا انجام دادند 99 بیمار تحت بررسی قرار گرفتند. که همگی سالم بودند. تست خون و قند و نمونه مایع منی در ابتدا و هفته های 26 و 52 درمان بررسی شد.

نتایج نشان داد تأثیر محدودی از دو داروی مصرفی بر تعداد کلی، غلظت و حجم اسپرم داشته است که در هیچ یک از بیماران از آستانه نرمال آن پایین تر نرفته است.در برخی از افراد که حساسیت بیشتری به اثرات داروهای مهار کننده 5 آلفار دوکتاز داشتند با کاهش کمتر از 15% بر میزان کلی اسپرم آنها نسبت به مقدار اولیه همراه بود.در مطالعه Over Streetو همکاران دیده شد که در صورتی که فیناستراید با دوز mg1 مصرف شود هیچ اثری بر اسپرماتوژنز نداشته است.

تأثیر این دو دارو بر باروری نامشخص است و به ویژه کاهش خفیف غلظت اسپرم در این مطالعه بدست آمد ولی در هیچ کدام از شرکت کنندگان در مطالعه تعداد به زیر 20 میلیون در cc1 نرسیده است .در مطالعه اخیر بررسی و مشاهده شده که غلظت اسپرم بالای 12 میلیون در cc1 برای ایجاد باروری نرمال کافی است و در مطالعات دیگری نیز گزارش های محدودی از بارداری همسران مردان دارای اسپرم کمتر از 5 میلیون در ميلي ليتر هم مشاهده شده است.

در این مطالعه همچنین مشاهده شد که دو داوری فیناستراید و دوتاستراید هیچ تأثیر واضحی بر حرکت و شکل اسپرم نداشته است ولی نیاز به انجام تحقیقات وسیع تر در زمینه محل اثر بخشی و مکانیسم تأثیر داروهای مهار کننده 5 آلفاردوکتاز بر اسپرماتوژنز احساس می شود. البته بررسی تأثیر دارو بر اسپرماتوژنز فرد به دلایل متعددی از جمله دوره 72 روزه تکامل اسپرم، تفاوت در تکنیک های اندازه گیری در آزمایشگاه های مختلف، تفاوت وسیع در حجم و اندازه مایع در افراد مختلف و عدم وجود یک راهنمای ویژه در پارامترهای مربوط به اسپرم مشکل است.

مصرف 20 نخ سيگار در روز، خطر ريزش مو و طاسي را به مقدار چشمگير افزايش مي دهد. پژوهشگران در تايوان و با بررسي 740 مرد از نژاد آسياي شرقي كه از نظر ژنتيكي از نژاد اروپايي كمتر به طاسي مبتلا مي شوند، تأثير سيگار را در ريزش مو ارزيابي كردند. بر اساس اين بررسي كه در نشريه Archive چاپ شده است، سيگار اين تفاوت را از بين مي برد.

كشيدن سيگار يكي از بزرگترين علل مرگ و ناتواني در كشورهاي توسعه يافته مي باشد و از مسائل مهم اجتماعي محسوب مي شود. طبق تحقيقات به عمل آمده 21% از مردان و 7/6 از زنان ايراني سيگاري هستند. در حاليكه ارتباط قوي و شناخته شده اي بين سيگار و بسياري از بيماريهاي قلبي و عروقي و بيماريهاي ريوي و كانسرها وجود دارد، كشيدن سيگار منجر به يكسري از تظاهرات پوستي نيز مي شود از جمله پيري و تيره گي پوست، ريزش مو، سفيد شدن مو و.. كه توجه مجامع پزشكي را به خود معطوف كرده است.

حداقل 94% از مردان دچار درجاتي از پسرفت خط رويش مو در پيشاني بعد از بلوغ مي شوند اين مسئله در زنان، مردان متفاوت است و فقط 32% از زنان 80 ساله و بالاتر هستند كه شواهدي از الگوي ريزش موي زنانه را نشان نمي دهند، علاوه بر مسائل روحي- رواني سالانه وقت و هزينه ي هنگفتي صرف درمان و پيشگيري از ريزش مو مي شود.

كشيدن سيگار با مكانيسم هاي گوناگون موجب ريزش مو مي شود كه شامل:
1- اثر برمويرگهاي ريز تغذيه كننده فوليكول مو.
2- اثر مواد سمي سيگار در آسيب 
DNA فوليكول مو.
3- اثر سيگار بر عدم تعادل آنزيمي موثر در بازسازي بافت مو و تأثير بر روند سيكل رشد مو.
4- اثر راديكالهاي آزاد اكسيژن در ايجاد التهاب ناحيه اطراف فوليكول مو.
5- اثر سيگار بر فعاليت آنزيمي هورموني كه با كاهش استروژن (هايپواستروژن) مرتبط است.

در حقيقت ريزش مو در ارتباط با سيگار از نوع مردانه است كه به فاكتورهاي ژنتيكي هم بستگي دارد. در افراد سيگاري موها زودتر به رنگ خاكستري در مي آيد. سيگار با افزايش هورمونهاي اندروژنيك ريزش مو را تسريع كرده و با عث كاهش ضخامت زير پوست و لايه فوقاني مي شود.
افراد سيگاري اشتهاي كمتري نسبت به غذا دارند و مواد مغذي و ويتامين ها كمتر به بدنشان مي رسد. به همين دليل ترميم زخم در افراد سيگاري كندتر از ساير افراد است.

معمولا چون ريزش طبيعي موها (ريزش 50 تا 100 تار مو روزانه طبيعي است) در دوران بارداري کاهش مييابد و پس از زايمان، موهايي که وارد مرحله استراحت نشده بودند ناگهان به اين مرحله وارد ميشوند و در نهايت همگي ميريزند، درنتيجه 2 تا 3 ماه بعد از زايمان با افزايش ريزش مو مواجه ميشويم پس اين ريزش موي بعد زايمان نيازي به مراجعه به پزشک ندارد. معمولا 1 تا 6 ماه طول خواهد کشيد و معمولا با رشد طبيعي موها جايگزين ميشود. جالب است بدانيد بعد از سقط جنين (خودبهخود يا عمدي) نيز چنين ريزش مويي ايجاد ميشود. پس نبايد به خاطر حرفهاي غيرعلمي بچه ها را از شير مادر محروم کنيد. البته اين ريزش مو در مورد همه خانمها پس از زايمان اتفاق نميافتد. توصيه مي?کنم از دستکاري موها تا حد ممکن خودداري کنيد. موها را با ملايمت شامپو کنيد و براي خشک کردن آنها را با يک حوله خشک ببنديد. از يک مدل موي راحت که نياز به بستن و دستکاري زيادي نداشته باشد، استفاده کنيد. صبور باشيد چون اين ريزش موي شما حداقل 4 ماه طول ميکشد. به رژيم غذاييتان اهميت فراواني بدهيد چون علاوه بر اينکه در دوران شيردهي هستيد، بايد بدانيد رژيمهاي فاقد پروتئين در ريزش موها نقش دارند. (موها از پروتئين تشکيل شدهاند). اگر گياهخوار هستيد و رژيم فاقد پروتئين داريد، شاهد کاهش قطر موها و ريزش آنها خواهيد بود اما اين باور که فقر ويتاميني يا کمبود ويتامين به تنهايي باعث ريزش موها ميشود، ثابت نشده است.

بطور كلي افرادي كه مي توانند پيوند مو انجام دهند شامل ريزش موي آندروژنتيك مردانه، زنانه با ريزش موي ژنتيكي، زنان با طاسي آندروژنتيك مشابه الگوي مردانه كه بهترين كانديد بين زنان مي باشند زيرا موهاي ناحيه دهنده آنها تراكم بالايي داشته و احتمال ريزش ندارد، ريزش هاي موضعي در اطراف خط مو ناشي از جراحي كششي پوست صورت، ريزش موضعي ناشي از نحوه آرايش موها وارد آوردن كشش زياد به مو، اسكار ناشي از تصادف، سوختگي، جراحي يا بيماريهاي التهابي و عفوني در سر، هستند .

اگر در یک مرد جوان کمتر از 25 سال با پسروی خط رویش مو و کم پشت شدن موهای فرونتال، با یک جلسه پیوند مو، یک خط رویش موی جدید که بنا به درخواست بیمار پرتر و پایین تر از خط رویش اولیه او بوده ایجاد کنیم این مسئله فعلا بیمار را راضی می کند ولی این رضایت موقتی خواهد بود زیرا در سالهای بعد با پیشرفت طبیعی ریزش مو در پشت این خط جدید، موهای باقی مانده در ناحیه دونور بیمار، برای پر کردن سر او تا خط جدید کافی نبوده و موهای او یک نمای غیر طبیعی پیدا می کند. بنابراین پیوند مو قبل از سن25 سالگی توصیه نمی شود.

بعد از 25 سالگی بیمار به مرحله بلوغ کامل رسیده و با بررسی میزان ریزش فعلی موی بیمار، پیش بینی چگونگی گسترش آن در آینده امکان پذیر می باشد. بیمار در این سن منطقی تر فکر می کند و میزان طاسی فعلی خود را در نظر می گیرد. بدین ترتیب داشتن یک خط رویش موی جدید به شکل یک مرد بالغ باعث خشنودی و رضایت وی می شود اگر چه این خط رویش مو بالاتر از آن چیزی است که در جوانان می بینیم.

بیماران مسن در اواخر دهه شش یا هفت یا حتی هشت می توانند کاندید مناسبی برای پیوند مو باشند زیرا بسیاری از این بیماران آرزو دارند تنها مقداری مو داشته باشند و تقاضای موی پر پشت ندارند.

در روش F.U.E یا FITگرافتهاي كاشته شده توسط يك پانچ 1 ميلي متري از پشت سر برداشته مي شوند و سوراخهاي كوچكي بين موها به جا مي ماند به طوري كه احتياج به بخيه ندارند. و به همين جهت به عنوان پيوند موي بدون بخيه و پانسمان معروف است.

– كساني كه پوست سر آنها بسيار سفت باشد به طوري كه با برداشت يك نوار با حداقل پهنا باز هم بخيه با كشش زياد زده شود و اسكار پهني به جا مي ماند اين افراد در صورتي كه تست فاكس آنها مثبت باشد بهتر است از روش F.U.Eاستفاده كنند.

2- افراد نظامي كه مجبورند هميشه موهايشان را كوتاه نگه دارند.
3- براي ترميم ابرو و يا قسمت كوچكي از سر كه نياز به گرافت زياد ندارد.

4- كساني كه ترميم زخم آنها به خوبي انجام نمي شود و با استفاده از بهترين تكنيكها باز هم اسكار پهني به جا مي ماند.
از فوايد روش F.U.Eدرد بعد از عمل كمتر، بدون بخيه، اسكار پشت سر نمايان نيست، ترميم اسكار سريع تر است و از مضرات روش F.U.E، درصد بالاي برش عرضي فوليكولها، آسيبهاي ميكروسكوپيك به گرافت و كاهش درصد رشد آنها است و همه افراد كانديد مناسب نمي باشند.

در روش F.U.E گرانتهاي كاشته شده توسط يك پانچ 1 ميلي متري از پشت سر برداشته مي شوند و سوراخهاي كوچكي بين موها به جا مي ماند بطوريكه احتياج به بخيه ندارند و به همين جهت به عنوان پيوند موي بدون بخيه و پانسمان معروف است. ولي در روش F.U.T يك نوار باريك به پهناي 1 تا 2 سانتي متر از ناحيه پشت سر برداشته شده و زير ديد استريوميكروسكوپ به واحدها و فوليكول تقسيم مي شود. در اين روش محل برداشت نوار بايستي حتما بخيه زده شود.

در روش F.U.T در صورتيكه فرد مشكل خاصي از نظر ترميم زخم نداشته باشد يك خط ظريف از بخيه به جا مي ماند كه به راحتي توسط موهاي اطراف پوشيده مي شود. در روش اكتركشن (FUE) ممكن است 1000 اسكار ريز بين موهاي پشت سر ايجاد شود. بيشتر افراد داشتن يك خط بخيه ظريف را به هزار اسكار ريز ترجيج مي دهند.
افراد خاصي كانديد مناسب اين عمل مي باشند كه استحكام پوست سر آنها به اندازه اي باشد تا با شكل افزايش قطع شدن فوليكولها و آسيب وارده به آنها مواجه نشوند.

در روش F.U.T تقسيم گرانتها تحت بزرگنمايي استريوميكروسكوپ انجام مي شود واحتمال قطع عرضي واحدهاي فوليكول كاهش مي يابد. بنابراين گرانت بيشتري براي كاشت به دست مي آيد و آسيب وارده به گرانتها در اثر كشش در اين روش وجود ندارد. بطور كلي روش FUE بيشتر براي افرادي است كه پوست سر آنها بسيار سفت باشد و برداشتن نوار از پشت سر باعث بروز اسكار نمي شود. افراد نظامي و سربازها كه مجبورند هميشه موهايشان را كوتاه نگه دارند، ترميم ابرو يا بخش كوچكي از سركه نياز به گرانت زياد ندارد و كساني كه ترميم زخم در آنها بخوبي انجام نمي شود و با استفاده از بهترين تكنيكها هم اسكار پهني به جا مي ماند.

موهای کاشته شده از پشت سر برداشته می شود و این موها نسبت به دی هیدروتستوسترون حساس نیستند .عامل از بین رفتن فولیکولها اثر این هورمون می باشد بنابراین بقای این موها همیشگی است.و چون از موهای سر خودتان انتقال انجام میشه کاملا طبیعی است.

کاشت مو برای وضعیت فعلی طاسی بیمار انجام می شود و منطقی است که زمانی اینکار انجام شود که حداقل 50-40% موهای منطقه دچار ریزش شده باشد تا فرد بتواند از نتایج آن لذت ببرد.

ولی طبیعی است که ریزش موی مردانه یک روند رو به جلو و دائمی است و برای تقویت موهای موجود فرد که در ارتباط با وضعیت ژنتیکی او دارد و امکان ریزش آنها در آینده وجود دارد راهی به جز ماینوکسیدیل و فیناستراید نیست. البته لازم به ذکر است که اگر کاشت مو توسط افراد فاقد صلاحیت علمی انجام شود احتمال آسیب رسیدن به موهای موجود فرد وجود داشته و ممکن است این موها بدلیل آسیب دچار ریزش شوند

معمولا به هر روشی که کاشت مو انجام شود 3-2 هفته پس از کاشت، موها وارد فاز استراحت شده و می ریزند، البته ریشه مو سالم و زنده است و فقط ساقه آن می ریزد. رشد مجدد موها 4-3 ماه بعد آغاز شده و در مجموع 6 ماه طول می کشد تا موها کاملا رشد نمایند.

هزينه عمل معمولا پس از معاينه حضوري مشخص خواهد شد. البته با توجه به اينكه يك تغيير دائمي در موها ايجاد مي شود و ظاهر فرد چندين سال جوان تر و جذاب تر مي شود به خصوص در خانمها كه داشتن مويي پر و زيبا آرزوي آنهاست پرداخت اين هزينه به عنوان يك سرمايه گذاري با ارزش در زندگي محسوب خواهد شد.

صرف نظر از لزوم این کار , آیا خطرات این کار در حدی است که به انجامش نیارزد؟عمل جراحي پيوند مو يك عمل سنگين است، خيلي از بيماران ممكن است نسبت به انجام آن ترديد داشته باشند ولی معمولا اگر بر اساس EBMکاشت مو توسط متخصص پوست و موی با تجربه و آشنا به جزئیات بیماریهای پوست و مو و با رعایت شرایط استاندارد فیزیکی و استریلی انجام شود، عارضه ای در پی نخواهد داشت ولی پس از کاشت مو تعدادی عوارض موقت وجود دارد از جمله تورم خفیف در پیشانی که با تنظیم حالت نیمه نشسته در حین خواب برای چند شب اول و کمپرس سرد بلافاصله پس از کاشت مو قابل بهبود است.

بی حسی و مور مور شدن خفیف در منطقه دهنده که زودگذر بوده و گاهی تا چند هفته طول می کشد. خونریزی خفیف در کمتر از 5/0% موارد ممکن است رخ دهد که با کمپرس سرد و پانسمان فشاری و رعایت حالت نیمه نشسته قابل بهبودی است. درد در منطقه دهنده یا گیرنده مو که اغلب خفیف و زودگذر بوده و با مصرف داروهای مسکن برطرف می شود. خارش شایع است. در ناحیه دهنده خاراندن مشکلی ندارد ولی در ناحیه گیرنده ممکن است با آسیب گرافتها همراه باشد و ممنوع است. شستشوی مرتب و مرطوب کردن محل کاشت با سرم شستشوی خنک، لوسیون بتامتازون و مصرف آنتی هیستامین مفید است. کراست در محل کاشت مو که در چند روز رخ می دهد و بدلیل ترشح سرم منعقد کننده و خون از اطراف گرافتها رخ می دهد. تمیز کردن و شستشوی مرتب در منطقه کاشت مو برای پیشگیری از بروز کراست حائز اهمیت است. فولیکولیت یا جوش چرکی که از چند هفته تا 4-2 ماه و پس از عمل رخ می دهد. اهمیت خاصی ندارد و بدلیل برگشت مو به داخل پوست رخ می دهد. برای پیشگیری شستشوی مرتب، استفاده از کمپرس گرم، آنتی بیوتیک موضعی و در صورت عدم پاسخدهی، آنتی بیوتیک خوراکی و تخلیه جوش لازم است. جابجایی و بیرون آمدن گرافت ها: که بدلیل خاراندن، ضربه، برس و شانه زدن شدید، زیاد خم شدن در حالت ایستاده و مالش شدید حین شستشو رخ می دهد.

ترمیم مو معمولا توسط موسسات ترمیم مو انجام میشود که موهای مصنوعی را بین موها میبافند یا متصل میکنند این امر در اغلب موارد با ریزش بیشتر موهای فرد همراه است ولی در کاشت مو موهای خود فرد از پشت سر به جلوی سر منتقل می‌شود.

در افرادیکه موهای کم پشت و نازک دارند، حدود 1 ماه پس از عمل ممکن است موهای قبلی در اثر استرس وارد فاز استراحت شده و بریزند. این ریزش مو طبیعی است و در خانمها بیشتر قابل توجه است. این وضعیت ممکن است 6-4 ماه طول بکشد و این کم پشتی ناراحت کننده ولی موقتی بوده و با بیرون آمدن از حالت استراحت و رشد موهای کاشته شده، نمای محل کاشت به حالت عادی در می آید.

معمولا برای تقویت موهای قبلی فرد باید از داروهای تقویت کننده مثل ماینوکسیدیل و فیناستراید و مولتی ویتامین استفاده کرد و در اکثر موارد لازم است این داروها خصوصا ماینوکسیدیل برای مدت طولانی (گاهی همه عمر) ادامه پیدا کند.

ولی بیماران باید توجه داشته باشند که تقویت کردن موهای قبلی فرد در زیباتر به نظر رسیدن نتیجه کاشت مو نقش بسزایی دارد و با مصرف ماینوکسیدیل موهای نازک قبلی، کلفت تر و ضخیم تر شده و نمای کاشت را بهتر می کند.

با توجه به نوع کار بیمار متفاوت است اگر شغل اداری دارد و با ارباب رجوع برخورد ندارد می تواند از روز دوم سر کار رود. اما اگر با مشتری سرو کار دارد بایستی مدتی صبر کند تا ظاهر اسکالپ او بهتر شود.

این زمان بستگی به نوع گرافتهای کاشته شده نیز دارد. در صورتی که از تکنیک فولیکولار یونیت استفاده شود مدت 2 تا 3 روز و در گرافتهای گرد و اسلات 2 تا 3 هفته ممکن است طول بکشد.

 یکی از عواملی که در زیبایی افراد سهم بسزایی دارد، موهاست. موها معمولا زیبایی خاصی به چهره انسان میبخشند و به همین دلیل است که در طول زندگی باید مواظب آنها باشیم. اما گاهی درطول زندگی، بیماریهای یا مشکلاتی پیش میآید که مانع زیبا به نظر رسیدن موها میشود.

اسم علمی این بیماری آلوپسیا آرهآتاست که به آن ریزش موی سکهای هم میگویند. این اختلال در واقع یک نوع بیماری خودایمنی در بدن انسان است که بر اثر آن فولیکولهای موی شما از بین نمیروند، اما بدنتان موها را اضافی تلقی میکند و تیشه به ریشه شان میزند. متاسفانه هنوز علت اصلی اختلال سیستم ایمنی مشخص نیست اما در قدیم باور بر این بود که عفونتها عامل بروز آن هستند که امروزه این نظریه رد شده است. گذشته از این، برای اینکه درمان درستی برای بیماریتان پیدا کنید، ابتدا باید نوع آن را تشخیص دهید. اگر ریزش موهایتان با خارش، سوزش و تورم همراه باشد، در گروه مبتلایان کچلی سکه ای قرار نمیگیرید. درست است که اسم این بیماری کچلی سکه ای است اما مقدار ریزش موها ربطی به اندازه سکه ندارد و همیشه محدود به میزان اولیه ریزش نمیماند. به عبارت دیگر، شاید وسعت ناحیه کچلی ابتدا کم باشد اما ممکن است بعدا گسترده تر شود و حتی تا کچلی کامل هم پیش برود که در این موارد درمان دشوارتر میشود. از سوی دیگر، کچلی سکه ای فقط روی سر ظاهر نمیشود و ممکن است ابروها و مژهها را هم کچل کند. ریش و سبیل یا دیگر نقاط بدن هم از این بیماری در امان نیستند. نزدیک 30-50 درصد موارد بخصوص در بار اول خود به خود تا یکسال موها مجدد رشد میکند

اگر فرد در ناحیهای غیر از سر مانند ریش، ابرو یا بدن دچار ریزش مو شود، آن را آلوپسیآرهآتای خارججمجمهای مینامند و اگر تمام موهای بدن بریزد، نوع سرتاسری یا یونیورسالیس نامیده میشود. در این نوع، علاوه بر موی سر موهای ریش، ابرو، بدن و حتی موهای داخل بینی هم میریزد

گرچه کچلی سکه ای گاهی میتواند تهدیدی جدی برای موها محسوب شود، اما معمولا بیماری جدیای تلقی نمیشود و غالبا این مشکل خودبهخود بعد از گذشت مدتی خوب میشود، یعنی ابتدا ریشه موهایتان میریزد و بعد از مدتی دوباره جوانه میزند و همه موها بعد از 3 تا 6 ماه جایگزین میشوند. در بعضی موارد هم مشکل به همین جا ختم نمیشود و به صبوری بیشتری نیاز است. در چنین مواقعی ممکن است موهای یک قسمت شروع به ریزش کرده و قسمتهای بیشتری را درگیر کند.در برخی مواقع هم بعد از ریزش و رویش مجدد یک ناحیه، قسمت دیگری دچار کچلی میشود. برای درمان، پزشک باتوجه بهشدت بیماری، شیوه درمانی مناسب را انتخاب و با کمک داروهای خوراکی یا تزریق دورهای داروها برای برطرف شدن مشکل، تلاش میکند. اگر ریزش مو محدود باشد، از دورههای تزریق دارو برای درمان استفاده میشود. اگر هم هیچ کدام از این شیوهها کارساز نبود، نوردرمانی یا فوتوتراپی انجام میگیرد تا باعث رشد مجدد موهای از دست رفته شود. در نوردرمانی، لامپهای مهتابی فرابنفش 3 تا 6 ماه یک روز در میان به سطح سر تابیده میشود که البته درمان تضمینی و صددرصدی برای رفع مشکل نیست و ممکن است مدتی بعد از درمان فرد دوباره دچار مشکل شود.

رنگ پوست ژنتیکی است. در اروپا رنگ پوست افراد معمولا روشن، در خاورمیانه متوسط و در آفریقا تیره است. هر چه آفتاب در منطقهای بیشتر باشد، ملانوسیتها فعالیت بیشتری دارند و در نتیجه رنگ پوست مردم آن ناحیه تیره است. البته این تیرگی بیدلیل هم نیست؛ نور آفتاب به پوست صدمه میزند و تولید بالای ملانوم، از پوست در برابر آفتاب محافظت می‌کند.

نه، تبلیغ این نوع کرمها همراه با عکس هنرپیشهها و تغییر رنگ پوست آنها در اینترنت، فقط برای فروش آنهاست. عکسها فتوشاپ است یا حتما همراه این کرمها از ترکیبات دیگری استفاده شده است. کارخانهها، مخصوصا در کشورهای جهان سوم که میدانند داروها بدون نسخه فروش میرود و مردم بیشتر به خوددرمانی علاقه دارند، از این روشها سوءاستفاده می‌کنند.

گاهی رنگسازی در قسمتهایی از پوست که در معرض نور آفتاب است، مثل پیشانی، گونه و چانه به دلایلی مثل اختلالهای هورمونی، مصرف قرصهای ضدبارداری یا برخی آنتیبیوتیکها و داروهای اعصاب افزایش مییابد. در این شرایط حتی ممکن است پوست در اثر مواجهه کم و کوتاهمدت با آفتاب در قسمتهای برجسته دچار تیرگی موضعی شود و لک بیاورد. برخی داروها و کرمهای موضعی افزایش رنگسازی را کاهش میدهند و باعث برگشت پوست به رنگ طبیعی می‌شوند.

بله و اولین و مهمترین آنها کرمهای حاوی هیدروکینون است. مونوبنزنها هم ترکیباتی هستند که ملانوسیتها را از بین میبرند و باعث سفید شدن پوست میشوند اما مصرف آنها فقط به افرادی که ویتیلیگو(برص یا لک و پیس) دارند، توصیه می‌شود.

بله، اما باید کاملا محدود و زیر نظر پزشک و با دوز مشخص مصرف شوند.

اگر سرخود مصرف شوند، شایعترین عارضهشان ایجاد لک و پیس یا ویتیلیگو در نواحیای از بدن است که کرم در آن استفاده نشده است. عارضه دیگر التهاب است. معمولا در این شرایط فرد دچار اضطراب میشود و مصرف دارو را قطع میکند و وقتی التهاب از بین رفت، لک پررنگتری جای لک قبلی به وجود میآید. در مواردی هم التهاب به حساسیت کهیری تبدیل میشود و اگر دور چشم باشد، باعث التهاب پلک خواهدشد. گاهی نیز تمام بدن کهیر میزند.

ملاسما به لكه هاي قهوه اي بر روي صورت افراد بالغ گفته مي شود. معمولا دو طرف صورت درگير است. بيشترين مكانهاي درگير گونه ها، پل بيني، پيشاني و لب فوقاني است.
چه كسي مبتلا به ملاسما مي شود؟
ملاسما غالبا در خانمها ديده مي شود. فقط 10% افراد درگير مردها هستند. افراد با نژاد پوست تيره خصوصا 
Hispanics، آسيايي ها، هندي ها و مردم خاورميانه و آفريقاي شمالي تمايل بيشتري به ملاسما نسبت به سايرين دارند.
علل ملاسما چيست؟
علت اصلي ملاسما ناشناخته است. مردم با سابقه فاميلي ملاسما غالبا بيشتر دچار ملاسما مي شوند. تغييرات هورموني ملاسما را تشديد مي كند. اين حالت معمولا طي حاملگي ديده مي شود و به نام “كلواسما” يا “نشان حاملگي” معروف است.
قرصهاي پيشگيري از بارداري مي تواند باعث ملاسما شود، اگر چه، درمانهاي هورموني جايگزين كه پس از يائسگي استفاده مي شود باعث اين تغيير پوستي نمي شوند.
اشعه خورشيد فرد را مستعد ملاسما مي كند. اشعه ماوراء بنفش خورشيد و حتي نور شديد لامپ
مي تواند سلولهاي توليد كننده رنگدانه يا ملانوسيت در پوست را تحريك كند. افراد با پوست تيره تر ملانوسيتهاي فعالتري نسبت به افراد با پوست روشن دارند ملانوسيتها مقادير زيادي رنگدانه توليد
مي كنند ولي اين فرآورده هاي رنگي فقط در اثر تحريك با نور خورشيد يا افزايش سطوح هورموني فعال مي شوند. بيشترين علت عود ملاسما در معرض قرارگيري در برابر نور است.
هر گونه تحريك پوست ممكن است باعث افزايش رنگدانه در پوست افراد تيره شود كه باعث بدتر شدن ملاسما مي شود. ملاسما با هيچ بيماري داخلي يا اختلال عملكرد بدن مرتبط نيست.

ملاسما چگونه تشخيص داده مي شود؟
به دليل اينكه ملاسما شايع است و ظاهر مشخصي بر روي صورت دارد، بيماران براحتي با معاينه پوست تشخيص داده مي شوند گاهي بيوپسي پوست براي افتراق ملاسما از ساير بيماريهاي پوستي لازم است.
ملاسما چگونه درمان مي شود؟
با وجوديكه تا كنون درمان قطعي براي ملاسما وجود ندارد ولي درمانهاي متعددي پيشنهاد شده است. ملاسما ممكن است پس از حاملگي بر طرف شود ويا براي سالها يا تا آخر عمر باقي بماند.
ضد آفتابها درمان اصلي ملاسما هستند. آنها بايد با طيف وسيع بوده و عليه اشعه 
UVA و UVB خورشيد فرد را محافظت كنند. SPF ضد آفتاب بايد 30 و يا بالاتر باشد.

بعلاوه ضد آفتابهاي فيزيكي مثل لوسيون يا كرم اكسيد دو زنگ و تينانيوم دي اكسيد مي تواند براي اشعه ماوراء بنفش و نور مرئي استفاده شود.
ضد آفتابها بايد روزانه استفاده شود حتي اگر هوا آفتابي نباشد و درون يا بيرون از منزل باشيد. مقدار واضحي اشعه ماوراء بنفش حين پياده روي، رانندگي و نشستن كنار پنجره به فرد مي رسد.
هر گونه پاك كننده هاي صورت، كرم ها يا آرايش كه باعث تحريك پوست مي شود، بايد قطع شود، چرا كه باعث بدتر شدن ملاسما مي شود. در صورتيكه ملاسما در اثر مصرف قرصهاي پيشگيري از بارداري ايحاد شده باشد. ممكن است پس از قطع مصرف آنها، بهبود پيدا كند. ملاسما مي تواند با كرمهاي بي رنگ كننده در طي مصرف داروهاي پيشگيري از بارداري درمان شود.
انواع گوناگوني از كرمهاي بي رنگ كننده در درمان ملاسما در دسترس هستند. اين كرمها پوست را با تخريب ملانوسيتها “بي رنگ” نمي كند، بلكه باعث كاهش فعاليت رنگدانه سازي آنها مي شود.

كرمهاي بدون نسخه با غلظت كم هيدوركينون معمول ترين كرمهاي بي رنگ كننده هستند. اين نوع غالبا براي اشكال خفيف ملاسما با مصرف دوبار در روز استفاده مي شود.
پزشك ممكن است كرمهاي با هيدروكينون بالاتر تجويز كند. معمولا 3 ماه براي اثر درماني روي ملاسما زمان لازم است. كرمهاي شامل ترتينوئين، استروئيد و گليكوليك اسيد در تركيب با هيدروكينون وجود دارند كه باعث افزايش اثر بخشي بي رنگ كنندگي آن ميشود.
ساير داروهاي به كار رفته در درمان ملاسما، آزلائيك اسيد و كوجيك اسيد هستند. براي جلوگيري از بروز عوارض و ايجاد حداكثر نتيجه بايد تحت نظر مستقيم پزشك درمان را شروع كرد.
به ياد داشته باشيد، ضد آفتاب بايد روزانه مصرف شود. امروزه تركيبات بي رنگ كننده در تركيب با كرم ضد آفتاب عرضه مي شوند.
پيلينگ شيميايي، ميكرودرم ابريشن و ليزر مي تواند در درمان ملاسما كمك كننده باشد. انجام اين اعمال مي تواند با تحريك پوستي همراه باشد كه گاهي اوقات باعث بدتر شدن ملاسما مي شود. اين اعمال بطور كلي بايد توسط افراد متخصص و در تركيب با داروهاي بي رنگ كننده و بر اساس نوع پوست فرد استفاده شود.

در از بين بردن تاتو، هدف نور ليزر، قطعات جوهر تاتو هستند كه توسط ماكروفاژ احاطه شده اند يا بصورت قطعه قطعه در فضاي خارج سلولي در درم قرار مي گيرند.

در درمان ضايعات پيگمانته خوش خيم، هدف اوليه ليزر ملانين در كروموفر است. اگرچه بر خلاف ليزر hair removal كه واحد بزرگ ملانين هدف است، در درمان ضايعات پيگمانته خوش خيم، هدف قطعات كوچك ملانين كه در ملانوسيتها، كراتينوسيتها و يا ماكروفاژهاي درمي هستند، مي باشد.

اهداف تاتو و ضايعات پيگمانته خوش خيم از نظر اندازه كوچك هستند و در نتيجه استفاده از استراحت حرارتي براي كمتر كردن آسيبهاي حرارتي در بافتهاي نرمال احاطه كننده لازم است و نيازمند تابش اشعه بسيار كوتاه براي ايجاد درمان مناسب است. بنابراين ليزر Q-switched كه تابش اشعه در حد Nanosecond است. درمان اصلي براي ضايعات پيگمانته خوش خيم و تاتو است.

بيشتر اين ليزرها از قبل set شده است و دوره هاي Pulse غيرقابل تغييري دارد كه نمي تواند توسط اپراتور تعويض شود. توسعه اخير ليزرها مثل Titanium: Sappire، ليزر با دوره هاي پالس كوتاه تر از Q-switched (در حد picoseconds) براي كاهش بيشتر عوارض بالقوه ناخواسته و بهبود خودبخودي را باعث مي شود.

اگرچه اين مطالعات جاري در مورد استفاده از دستگاههايي كه ممكن است بهتر از ليزر Q-switched در درمان ضايعات باشد، در حال انجام است.
در مبحث 
Tattoremoval، در مورد درمان تاتوهاي افراد حرفه اي و غيرحرفه اي، تاتوهاي Cosmetic كه براي مشخص شدن حدود لبها، ابروها يا آرئول و تاتوهاي medical براي درمان رادياسيونبدخیمی هاي داخلي مي باشد.

مبحث درمان ضايعات پيگمانته خوش خيم، محدود به لنتيگوهاي ناشي از آفتاب، خال Ito, Ota و ماكولهاي (CALMS) café au lait مي باشد.
اين محدوديت در درمان ليزر ضايعات پيگمانته مثل ملاسما، خالهاي 
lentigo meligna, nevocellular وجود دارد، چرا كه هنوز اثربخشي درمان ليزر در اين ضايعات مورد تائيد قرار نگرفته است.

بر خلاف اين واقعيت كه بعضي ضايعات مي توانند به طور موفقيت آميزي با ليزر بهبود پيدا كنند، موارد كمي گزارش شده است و تفاوتهاي فاحش در پاسخ به درمان اين اجازه را نمي دهد كه ليزرتراپي به عنوان درمان استاندارد براي هر ضايعه مورد استفاده قرار گيرد و بايستي اين عمل توسط پزشكان با تجربه در موردهاي انتخاب شده و با مراقبت كامل انجام شود.

تغييرات رنگ پوست باعث ايجاد مشكلات روحي و اجتماعي در افراد شده و به خصوص در كساني كه به دليل نوع شغل خود تماس چهره به چهره و مستمر دارند ميتواند موجب افسردگي يا تاثير گذاري بر فعاليت فرد شود.از اين رو شناخت علل اين اختلالات رنگدانه اي و درمان صحيح آنها بسيار مهم است و گاه درمانهاي ناصحيح ميتواند مشكل بيمار را زيادتر كند.درمان بيمار بايستي با توجه به علت بيماري ،شدت بيماري،شغل و شرايط اجتماعي و محيطي بيمار انجام شود.

از طرف ديگر بايستي بيمار اطلاعات صحيحي از بيماري خود، روش درمان، طول مدت درمان و مراقبتهاي بعدي داشته باشد. تغييرات رنگ پوست به دو صورت است : يكي پر رنگي يا لك تيره صورت و دوم كم رنگي يا سفيد شدن صورت . در لك هاي تيره پوست افزايش در پيگمان ملانين يا افزايش سلولهاي رنگدانه ساز ديده ميشود .

عوامل مختلفي مي توانند روي ميزان و كيفيت رنگدانه ها و سلولهاي رنگدانه ساز تاثير گذاشته و باعث تغيير رنگ پوست و ايجاد لك هاي تيره صورت شوند كه عبارتند از :بيماريها و اختلالات ارثي و ژنتيكي، بيماريهاي سوخت و ساز سلولي ،بيماريهاي هورموني ،بيماريهاي التهابي،عفونت هاي موضعي پوست ، عوامل شيميا يي، دارو ها ،علل تغذيه اي شامل كمبود ويتامين ها و سوء تغذيه و بالا خره بدخيمي هاي پوستي.

رنگ طبيعي پوست به سه عامل ،هموگلبين ،كاروتنوئيد و پيگمان ملانين بستگي دارد ،كه عامل سوم عامل اصلي تعيين كننده رنگ پوست است و اختلافات نژادي و جغرافيايي در رنگ پوست مربوط به اين رنگدانه است . تغييرات رنگ پوست در افراد به دو صورت است :

1- رنگ پوست ذاتي كه عبارت است از ميزاني از پيگمانتاسيون ملانين كه به صورت ژنتيكي تعيين شده و در غياب هرگونه تماس با نورخورشيد يا تاثيرات ديگر وجود دارد.

2- رنگ پوست اكتسابي كه در نتيجه تماس با نور آفتاب ايجاد مي شود .افزايش رنگ پوست همچنين ممكن است به علت هورمونال باشد همانند حاملگي و يا در بعضي بيماريها مثل ملاسما و آديسون كه در اثر هر دو عامل يعني تداخل بين عوامل هورمونال و نور آفتاب بوجود مي آيد.

سلولهاي حاوي رنگدانه هاي پوست در نقاط مختلف بدن تراكم متفاوتي دارند ولي بيشتر در صورت و ژنيتال ديده شده و تعداد آنها در نقاط در معرض نور 2 برابر نقاط پوشيده است. عمل اصلي ملانين در انسان حفاظت از لايه هاي تحتاني پوست عليه نور خورشيد و جذب سلولهاي تخريب شده است .

از طرف ديگر پررنگي يا سياه بودن پوست ممكن است در مواردي مفيد نباشد. مثلا سياهپوستان 30 درصد بيشتراز سفيدپوستان از آفتاب گرما در يافت كرده و اين گرما با تعريق بيشتر خنثي مي شود در حالي كه در آب و هواي سرد ،پوست هاي روشن گرماي كمتري از طريق تابش از دست مي دهند. عيب ديگر پيگمانتاسيون يا پر رنگي پوست ممانعت از ساخت ويتامين D است.

به طوري كه در نواحي فقير نشين اطفال سياه پوست بيشتر از سفيد ها مستعد به ريكتز يا كمبود ويتامين D هستند،البته با توجه به اين واقعيت كه در سياه پوستان مقاومت بيشتري نسبت به مالاريا ،بيماريهاي پارازيتي وبيماريهاي عفوني علي رغم اشعه آفتاب شديد و سوء تغذيه وجود دارد ،به نظر مي رسد تيرگي پوست يك پديده ثانوي در ازدياد ذاتي ايمني طبيعي در آنها است .

فاكتورهاي ژنتيكي نقش اوليه و اصلي را در تعيين درجه رنگ طبيعي پوست و پاسخ به اشعه آفتاب بازي مي كنند.اختلافات نژادي بيشتر در شكل رنگدانه اي پوست است .

در موقع تماس با نور آفتاب دو نوع تيرگي پوست در انسان اتفاق مي افتد :
1- تيرگي فوري پوست كه بيشتر در افراد سبزه بوجودآمده و موقتي است و هما نگونه كه بسرعت ايجاد ميشود به زودي هم ناپديد مي شود.

2- افزايش تيرگي پوست متعاقب قرمزي پوست كه 48تا72 ساعت پس از در معرض نور آفتاب قرار گرفتن به وجودمي آيد بسته به واكنش پوست به نور آفتاب شش نوع پوست وجود دارد .

پوست نوع يك و دو مربوط به پوست نژاد اروپايي كه پوست بسيار روشن و چشم هاي آبي بوده كه اين افراد در مقابل آفتاب به هيچ وجه برنزه نمي شوند و پوست سوختگي سريع پيدا مي كنند .

پوست نوع سوم و چهارم افراد سبزه و آسيايي كه در مقابل آفتاب برنزه شده و سوختگي كم يا متوسط است و پوست نوع پنجم و ششم كه به طور عميق پيگمانته و معمولا در مقابل آفتاب مقاوم هستند .

شايعترين علل ايجاد لك صورت : ملاسما يا لك حاملگي يكي از شايعترين علل ايجاد لك صورت است و اغلب در خانم هاي مراجعه كننده براي درمان لك صورت ديده مي شود كه يك لك اكتسابي قهوه اي رنگ صورت است كه به صورت آهسته قرينه به وجود مي آيد ،چون اين لك ها بيشتر در زنان حامله ظاهر مي شود يا عود ميكند به لكهاي حاملگي شهرت دارد ،ولي مي تواند در خانم هاي مجرد و حتي به ندرت در مردان نيز ديده شود اين لك ها بيشتر در گونه ها،پيشاني و چانه ديده ميشود و درسبزه ها مشخص است .

تيرگي يا لك پوست معمولا پس از زايمان ناپديد ميشود اما ممكن است براي ماهها يا سالها باقي بماند اين نوع لك صورت ممكن است بدون علت مشخص يا به صورت فاميليال مخصوصاً در افرادي كه در تماس با نور آفتاب خفيف تيره مي شوند، ديده شود .

بعضي خانمها متوجه مي شوند كه درست قبل از قاعدگي لك ها واضحتر مي شود. ملاسما يا لك حاملگي به طور شايع در خانم هايي كه قرص ضد بارداري مصرف مي كنند ديده مي شود كه با تماس با نور آشكارتر مي شود. اين خانم ها هنگامي كه حامله شوند همين لك را پيدا مي كنند. زمان زيادي طول ميكشد تا پس از قطع قرص ضد حاملگي اين لك بر طرف شود و يا ممكن است كه هرگز به طور كامل برطرف نشود. كك مك يا فركل كه بيشتر در افراد با پوست روشن ،موهاي قرمز يا بلوند و چشمان آبي ديده ميشود و از سن 5 سالگي شروع مي شود ،بصورت لك هاي كوچك قهوهاي روشن در مناطق باز بدن مثل صورت، شانه و پشت افراد ديده مي شود .

در تابستان تعداد ،اندازه و عمق كك مك افزايش ميا بد و در زمستان كوچكتر ،روشن تر و كم تعداد تر مي شود . اين نوع پيگمانتاسيون ممكن است از نظر زيبايي آزار دهنده باشد ولي خطري ندارد . در افراد مبتلا به فركل شيوع خال هاي بدن افزايش مي يابد كك مك هايي كه در سنين پايين شروع شده و در زمستانها هم با قي مي ماند بايستي حتما توسط پزشك بررسي گردد.

لك هاي پيري : اين لك ها در اثر تماس حاد يا مزمن با نور آفتاب و افزايش سن بوجود مي آيد. معمولا لك هاي قهوه اي رنگ مسطح به اندازه يك سا نتي متريا بيشتر كه روي صورت و پشت دستها در سنين 30-40 سالگي شروع مي شود و با افزايش سن گسترده تر ،پررنگ تر و با تعداد زيادتر نمايان مي شوند.

هر چند در نمونه برداري تغييرات بد خيمي ندارند ولي مي توانند در سالهاي بعد تبديل به ضايعات بد خيم شوند لذا بايست درمان شوند .

لك هاي ناشي از سوءتغذيه و كمبود ويتامين : اين لك ها در اثر كمبود ويتامين B12اتفاق افتاده و در نژاد هاي باپوست تيره شايعتر است. اين لك ها ظاهر لكه لكه دارند در كمبود ويتامين 1A گسترده بوده و همراه با برجستگي هاي شبيه پوست مرغ ظاهر مي شود. همچنين در كمبود اسيد فوليك، كمبود اسيد اسكوربيك و در انواع كم خوني ها نيز لك هاي مشابه ديده مي شود .

لك دراثرمصرف بعضي داروها : مصرف بعضي داروها از قبيل كلرپرومازين ،دي پنيسيلامين،،هيدانتوئين ،داروهاي ضد مالاريا و دارو هاي ضد سرطان و ديگر داروها باعث ايجاد يك لك به اشكال گوناگون و همراه علائم ديگر مي شوند. مصرف طولاني مدت قرص ماينو سيكلين در درمان جوش و غرور جواني در نواحي جوشهاي ملتهب و قرمز پوست باعث تيرگي پوست مي شود .

لك هاي پس از التهاب پوست كه اين نوع لك پس از التهابهاي پوستي در اثر بيماريهايي مثل ليكن پلان،لوپوس اريتماتو يا بعد از سوختگي پوست در اثر آفتاب سوختگي يا سوختگي خفيف با عوامل ديگر، جوش غرور جواني دستكاري شده، سائيدن پوست براي برطرف كردن اسكار و فرو رفتگي پوست در همان محل ايجاد مي شود. در نژادهاي تيره و افراد سبزه شايعتر است و بيشتر در نواحي باز بدن مثل صورت رخ مي دهد.

موارد ديگر مانند آسيب پوست يا ضربه به پوست، كشيدن كيسه و ليف زبر در حمام بطور شديد و يا مالش پوست رانها روي يكديگر در افراد چاق مي تواند باعث ايجاد لك در همان محل شود. لك در اثر بيماريهايي مثل آسم، نارسايي كبدي و كليوي كه در زمان حملات آسماتيك تيرگي منتشر پوست براي سه تا چهار روز ممكن است وجود داشته باشد. همچنين در روماتيسم و نارسايي كليه و سيروز كبدي و بعضي بيماريهاي ديگر تيرگي گسترده پوست ديده ميشود.

علل متفرقه كه ملانيسم يا لك ارثي منتشر بدن و لك اطراف دهان يا لك پوست اطراف چشم و لكهاي كوچك قهوه اي كه در نقاط مختلف بدن ممكن است همراه يا بدون علايم ديگر باشند از علل ديگر لك تيره پوست هستند. استفاده از عطرها و ادوكلن ها كه حاوي 5- متوكسي پورالن و برگاموت هستند اگر پس از استعمال روي پوست در معرض نور آفتاب قرار گيرند باعث لكهاي تيره در پشت گوش، گردن و صورت ميشوند.لك هاي شغلي نيز در اثر تماس با تركيبات حاوي تار مانند آسفالت و روغن هاي معدني و تماس با نور آفتاب بوجود مي آيند. علل بسيار زياد ديگري براي ايجاد لك روي صورت بدن وجود دارند كه به دليل نادر بودن ذكرآنها در اين نوشته ضروري نيست ولي حتما بايستي توسط پزشك در موقع مراجعه مد نظر قرار گيرد.

درمان لك هاي قرمز : لك هاي تيره پوست همانطوريكه گفته شد ععل مختلفي دارند كه بايستي بعد از بررسي علمي،علت يابي،معاينه دقيق و گرفتن شرح حال بيمار و بعضي مواقع پس از انجام آزمايشات و حتي تكه برداري از پوست،درمان صورت پذيرد. گاه افراد غير پزشك و يا سالنهاي آرايش براي درمان لك هاي صورت يك يا چند نوع كرم ضد لك بدون توجه به علت لك صورت تجويز مي كنند و بعضي از اين داروها تحت عنوان داروهاي گياهي ممكن است حا وي تركيباتي باشند كه در دراز مدت براي پوست وضعيتي بوجود مي آورند كه حتي براي متخصصين پوست هم غير قابل درمان شوند.

روشهاي درماني متعددي براي درمان لك صورت وجود دارد كه پزشك پس از بررسي هاي اوليه جهت بيمار انجام مي دهد. استفاده از داروهاي موضعي مثل هيدروكسين،تره سنيونين،اسيدهاي الفا هيدروكسي،اسيد كوجيك،اسيد آزلاتيك و كراتركسي ها مثل اسيد سا سبك ،اسيد لاكتيك و اقدامات درماني مانند پليگيك هاي شيميايي مثل tca ، فنل ،محلول جستر و پا ارم بريزن ، كوتر كرايو و بكار گيري ليزر هاي اربيوم ياك، ليزرC20و ليزر روبي مواردي هستند كه پزشك با توجه به وضعيت بيمار،نوع لك و علت آن در درمان از آن استفاده مي كنند.

هیپرپیگمانتاسیون، یا افزایش رنگ پوست غالبا بدلیل تولید بیش از اندازه، شکل گیری غیر طبیعی و توزیع غیر طبیعی رنگدانه ملانین رخ می دهد، که رنگ قهوه ای تیره یا سیاه پوست، مو، غشاء مخاطی، ناخن، بافت مغز، قلب و بخشی از چشم را به عهده دارد.
این تغییرات می تواند واکنش غیر طبیعی سایر رنگدانه های پوست مثل کاروتنوئید (مسئول رنگ زرد)، اکسی گلوبین (رنگ قرمز) و هموگلوبین (رنگ آبی) باشد.
هیپرپیگمانتاسیون غالبا بدلیل قرارگیری در معرض آفتاب رخ می دهد، اگر چه علل دیگری از جمله علل متابولیک، هورمونی، نئوپلاستیک و اختلالات التهابی، مسمومیت شیمیایی، داروها، نقایص ژنتیکی، آسیب حرارتی، رادیاسیون و مواد حساس کننده به نور بر روی پوست نیز مطرح هستند.
انواع گوناگونی از تیرگی های خوش خیم بطور معمول دیده می شود. اختلالات تغذیه ای مزمن نیز ممکن است فرد را به سوی اختلالات پیگمانتاسیون پیش ببرد.
هیپرپیگمانتاسیون مزمن و بدون علامت می تواند فرد را از نظر روانی و اجتماعی تحت تاثیر قرار دهد. این اختلال می تواند با شدت و محل متفاوت دیده شده و به مرور کم رنگ تر شود.
علل مختلفی می تواند باعث تیرگی زير بغل و كشاله ران پوست گردد، که مهمترین آن عبارتند از:
1- آکانتوزیس نیگریکانس: باعث تغییر رنگدانه های پوست در نواحی چین های پوستی می گردد و غالبا با خال گوشتی پوست همراه است. این مشکل غالبا در افراد جوان تر از 40 سال دیده می شود و معمولا بصورت ژنتیکی منتقل می شود.
این مشکل اغلب با چاقی یا اختلالات غدد درون ریز از جمله هیپوتیروئیدیسم یا هیپرتیروئیدیسم، آکرومگالی، بیماری پلی کیستیک، دیابت و کوشینگ همراه است.اگر این مشکل در افراد بالای 40 سال دیده شود، معمولا با بدخیمی همراه است.
2- اريتراسما: يك عفونت سطحي مزمن در نواحي كه روي هم قرار مي گيرد از جمله زير بغل، زير سينه ها و كشاله ران مي باشد. عامل ايجاد كننده آن نوعي كورينه باكتريوم است كه در پوست نرمال ديده مي شود. بروز اين بيماري با افزايش سن بيشتر مي شود ولي در هر سني قابل رويت است. علائم بصورت تيرگي چين هاي بدن كه بيشتر مرطوب مي مانند، ديده مي شود. ممكن است عفونت غير علامت دار باشد و دوره بيماريها ممكن است از چند ماه تا چند سال وجود داشته باشد. گسترش عفونت به تنه و بازو امكان پذير است. بيشتر بصورت لكه هاي قهوه اي و گاهي قرمز ديده مي شود و ممكن است پوسته دار نيز باشد. بيشتر در نواحي كشاله ران زير بغل و زير سينه ها ديده مي شود.
3- اينترتريگو: يك مشكل التهابي چين هاي پوستي است كه با گرما، رطوبت، اصطكاك و عدم عبور جريان هوا بدتر مي شود. ممكن است بر روي آن باكتريها، قارچ يا ويروس سوار شوند و باعث ايجاد عفونت شوند.
اين مشكل اغلب، نواحي تناسلي كشاله ران و چين هاي شكمي ديده مي شود اين مشكل اغلب در افراد چاق و ديابتي ها ديده مي شود.
اين بيماري با خارش و سوزش چين ها همراه است. معمولاً بصورت فصلي است و با عدم رعايت بهداشت بدتر مي شود.
4- تينه آورسيكالر: اين بيماري نوعي عفونت قارچي سطحي و خوش خيم پوست است كه با ضايعات لكه اي تيره يا روشن بر روي سينه و پشت مشخص مي شود. در افراد مستعد، عودهاي مجدد پس از درمان ديده مي شود.عامل ايجاد كننده آن مالاسزيا فوفور است كه نوعي فلور نرمال پوست است و در همه افراد بالغ ديده مي شود. بيشتر در آب و هواي گرم و مرطوب ديده مي شود. ممكن است بر سطح ضايعات پوسته هاي ريزي مشاهده شود و معمولا فرد خارش بسيار مختصري دارد.
5- كانديدياز: عفونت قارچي پوست كه توسط كانديدا آلبيكنس ايجاد مي شود. كه پوست و گاهي غشاء مخاطي را درگير مي كند. در افراديكه دچار بيماريهاي داخلي از جمله ديابت، سندرم كوشينگ، هيپوتيروئيديسم، هيپرتيروئيديسم هستند، عفونت شديدتر خواهد بود. از طرفي تغييرات هورموني مي تواند با تغيير رنگدانه پوست همراه باشد.
با توجه به اینکه علل تیرگی بسیار متعدد است بررسی و معاینه کلنیکی جهت تشخیص علت بسیار مهم است. از این جهت مراجعه به متخصص پوست بسیار ضروری است. هیپرپیگمانتاسیون ممکن است حتی پس از درمان اختلال زمینه ای نیز باقی بماند.
استفاده از کرمهای بی رنگ کننده در مورد تیرگی که خصوصا عمقی تر باشد ممکن است مفید نباشد. در مواردی استفاده از ترکیبات لایه بردار کمک کننده است.

معمولا سه نوع ضایعه موضعی هیپرپیگمانته در سفید پوستان شایع است که عبارتند از کک مک، لنتیگوی جوانی و لنتیگوی آفتابی که هر 3 نوع ضایعات از نظر اندازه، نحوه توزیع و نمای بالینی شبیه یکدیگرند ولی از نظر سن شروع، سیر بالینی و ارتباط با نور آفتاب با یکدیگر متفاوت هستند.
لنتیگوهای آفتابی که موضوع مورد بحث ما هستند. لكه هاي قهوه اي يا خرمايي رنگ كه در نواحي باز پوست بدن پديد مي آيد نتيجه سالها برخورد با آفتاب است. سلولهاي سازنده رنگدانه در اين نواحي فعالتر مي گردند. در عين حال كه اين لكه ها شبيه خال هستند خيلي بزرگ و نا منظم ترند و رنگشان تيره تر و نا برابر است. از نظر اندازه 5/0 تا 3 سانتي متر و گاهي بزرگتر هستند.

لكه ها عموما به نام لكه هاي سني يا خال هاي سني ناميده مي شود زيرا با بالا رفتن سن پديد مي آيند. در ابتداي ظهور اندازه آنها كمتر از mm5 است. سطح ضايعات همسطح يا كمي فرو رفته است و ممكن است با چين و چروك پوست از يكديگر جدا شده باشند. ضايعات كهنه تر معمولا قهوه اي تيره يا قهوه اي سياه هستند.
اين ضايعات بتدريج بزرگتر و بيشتر مي شوند. اگر چه اين لكه ها در عوام به لكه هاي كبدي معروفند ولي هيچگونه تظاهري از يك بيماري داخلي نيستند.
با افزایش سن، تعداد و اندازه آنها بیشتر می شود و تقریبا 75% افراد سفید پوست با سن بیشتر از 60 سال یک یا چند عدد از این ضایعات را دارند.
لنتیگوها ممکن است ظاهر لکه لکه ای داشته باشند ولی کناره های آنها باید کاملا واضح و مشخص باشد. این ضایعات غالبا بدون علامت هستند ولی ممکن است از نظر زیبایی ظاهری مایه نگرانی بیمار شوند.

بهترین روش پیشگیری از لنتیگوهای آفتابی، محافظت از پوست در برابر آفتاب است که با اقداماتی نظیر اجتناب از آفتاب، پوشیدن کلاه و لباسهای مناسب و استفاده از ضد آفتاب انجام می شود.

براي جلوگيري از پيدايش بيشتر لكه ها هر وقت بيرون از خانه يا جلو آفتاب مي رويد بايد پوستتان را با ضد آفتاب با SPF 15 يا بيشتر حفاظت كنيد.ممكن است فرآورده هاي بي رنگ كننده كه حاوي هيدروكينون هستند لكه هاي موجود را روشنتر كنند اما اين راه كمتر موفقيت آميز است. يكي از درمانهاي ساده اين لكه ها كرايوسرجري است. اين روش غالبا موثر است.

* ليزرها در درمان انواع اين لكه ها موثر است. ليزرهايي كه به طور اختصاصي بر رنگدانه ها اثر مي كند، مي تواند باعث بهبودي واضح با عوارض بسيار كم شود و از طرف بيمار هم به خوبي پذيرفته مي شود. ليزرهاي رايج در درمان اين لكه ها شامل ليزر Nd:YAG، ليزر Diod 532 nm, Krypton است.

* تري كلرواستيك اسيد :در درمان لكه هاي سني اثر بخشي كمتر از كرايوتراپي دارد. ولي افراد با پوست تيره توصيه مي شود كه از TCA استفاده شود چون عوارض جانبي كمتري نسبت به آن دارد و خطر درد و هيپوپيگمانتاسيون ندارد.
ضایعات موجود از نظر تغییراتی که در طول زمان پیدا می کنند باید تحت نظر گرفته شوند. ضایعاتی که ثبات دارند و دچار تغییر نمی شوند، نیازی به درمان ندارند. گر چه ممکن است بیمار به دلیل زیبایی ظاهری در صدد درمان بر آید.

محلولهای هیدروکینون، ترتینوئین، کرم آزلائیک اسید و کرمها و لایه بردارهای گلیکولیک اسید، همگی در کاهش هیپرپیکمانتاسیون طی چند هفته تا چند ماه با ارزش هستند. کرایوسرجری (سرما جراحی) ظریف نیز موثر است ولی به تجربه نیاز دارد.
نکته مهم در درمان این ضایعات خصوصا در مورد شاغلین خاص مثل باغبانان، کشاورزان، راننده ها یا موتورسواران و … این است که هر لنتیگویی که دارای ناحیه موضعی از افزایش یا کاهش رنگدانه باشد و کناره هایش نامنظم شود و یا به صورت موضعی ضخیم شود، باید بیوپسی شود.

استفاده از كرمهاي ضد افتاب هردو تا سه ساعت, با غلظت كافي و مناسب مي تواند پوشش محافظتي خوبي در برابر آفتاب به شمار رود اما اعتماد كامل به آنها جايز نيست.
امروزه آثار زيان آور پرتوي فرابنفش نورخورشيد بر روي پوست انسان به صورت پيري زود هنگام و بروز سرطانها شناخته شده است و كرمهاي ضدآفتاب پوشش هاي محافظتي ساده و در دسترسي هستند كه مي توانند تاثير اين پرتو را بر روي پوست كم كنند اما بعضي ها با وجود آنكه از مقدار كافي آن هم استفاده نمي كنند, ساعتها در ساحل دريا يا فضاي باز در مقابل آفتاب مي خوابند يا آمد و شد مي كنند.
اشعه هایی كه به زمین می رسند از سه جزء تشكیل شده اند :

نور قابل رؤیت ( 50 در صد ) ، اشعه مادون قرمز ( 40 در صد ) و اشعه ماوراء بنفش ( 10 در صد ). اشعه ماوراء بنفش یعنی عامل اصلی آسیب رساندن به پوست از طیف های مختلفی تشكیل شده است كه مهم ترین آن ها اشعه های UVA وUVB هستند .
با توجه به اینکه تمام قسمتهای بدن به اشعه آفتاب حساس است، لازم است صورت، دستها، پاها و مناطقي از بازوها كه در آقايان باز هستند با غلظت مناسبي از كرم يا لوسيون ضد آفتاب پوشيده شوند.
مقدار مناسب كرم براي صورت، معادل نصف قاشق چايخوري و درنهايت يك بند انگشت است.


امروزه با توجه به رواج استفاده از لباسهاي باز و كوتاه در كودكان و همچنين مراجعه به استخرهاي روباز در فصل تابستان، حملات آفتاب سوختگي در دوران كودكي بخصوص آنهايي كه پوستي روشن دارند, مي تواند زمينه ساز بدترين نوع سرطان پوست يا ملانوم بدخيم در بزرگسالي باشد.
با آنكه كشورما كشوري آفتابي است اما به نظر مي رسد اغلب مردم آگاهي كافي از آثار زيان بخش آفتاب ندارند يا به محافظت از آن اهميت نمي دهند, اين امرمتاسفانه موجب شيوع ملانوم بدخيم در ايران شده است.


در پاسخ به اين سوال كه آيا محافظت دائمي از نور آفتاب مانع توليد ويتامين «دي» ضروري در بدن و بروز پوكي استخوان نمي شود؟
می توان گفت: فعاليت هورموني بدن انسان آنچنان منظم است كه قرار گرفتن دقايقي كوتاه آنهم تنها صورت و پشت دستها براي توليد ويتامين «دي» در بدن بزرگسالان كفايت مي كند و در صورت تامين غذاي كافي و مناسب, جاي نگراني نيست اما بيشتر نگراني ما در شيرخواران و سالمندان است.
علاوه بر لزوم استفاده از لبنيات و ماهي در سالمندان، در اين گروه و همچنين نوزادان دريافت جبراني ويتامين «دي» به صورت قرص, شربت يا قطره ضروري است.
مقدار اشعه فرابنفش لامپهاي مهتابي يا صفحات نمايشگر رايانه ناچيز بوده و اگر در برابر آفتاب محافظت شود, در اين موارد نگراني وجود نخواهد داشت.
باید دقت کرد که كرمهاي ضد آفتابي كه در ورزش اسكي و همچنين در كودكان استفاده مي شود، متفاوت است و توصیه می شود، كرم هاي ضد آفتابي با توجه به جنس, سن و نوع پوست تجويز شود و به همين دليل افرادي كه از اين كرمها استفاده مي كنند آنرا به ديگران معرفي نكنند زيرا برخي افراد به دليل پوست حساس به كرمهاي فاقد مواد معطر يا رنگي نياز دارند.
به طور کلی در کاربرد صحیح کرم های ضد آفتاب نکات زیر قابل توجه است:
1 از هر گونه مواجهه غیر ضروری با نور آفتاب خودداری كنید . سعی كنید بین ساعت های 10 صبح تا 3 بعد از ظهركه بیشترین میزان اشعه مضر آفتاب وجود دارد ( به خصوص در فصل تابستان ) از خانه یا محیط های سربسته خارج نشوید . سعی كنید در سایه حركت كنید و از مكان هایی كه نور آفتاب به طور مستقیم می تابد عبور نكنید .
2 با روش های مختلف، جلوی تابش نور آفتاب به پوست را بگیرید. مثلاً لباس های آستین دار و جوراب های ضخیم بپوشید. وقتی می خواهید از جایی عبور كنید كه آفتاب مستقیم می تابد، می توانید اگر مجله و یا چیزی مشابه آن را در دست دارید جلوی صورت خود بگیرید . حتی خانم هایی كه چادر می پوشند، با دقت آن را مقابل صورت قرار دهند. در مورد دست ها نیز بهتر است دستكش بپوشید و یا آن ها را زیر چادر نگه دارید. داخل خانه یا جاهایی كه پوشش كامل ندارید به هیچ وجه در مقابل نور مستقیم آفتاب قرار نگیرید و از سایبان، چتر، و یا كلاه های لبه دار استفاده كنید. استفاده از این كلاه، به ویژه برای افرادی كه در مزارع كار می كنند، بسیار مهم است. اندازه لبه این كلاه ها، باید حداقل5/7 سانتی متر باشد .
3 هر روز به طور مرتب از فرآورده های ضد آفتاب استفاده كنید. به نوشته های روی جعبه این فرآورده ها دقت كنید و عدد مربوط به عیار حفاظتی یا 
SPF را بخوانید؛ این عدد باید حداقل برابر15 باشد . حتی در فصل زمستان و در هوای ابری و حتی در مواقعی كه در منزل هستید نیز از ضد آفتاب استفاده كنید.
4 از برنزه كردن پوست بپرهیزید و كمتر حمام آفتاب بگیرید. از رفتن به سالن های مخصوص برنزه كردن پوست كه از اشعه مصنوعی فرابنفش
A برای این كار استفاده می كنند خودداری كنید. در صورتی كه خیلی تمایل دارید كه رنگ پوستتان برنزه باشد ، از كرم های مخصوص برنزه كردن استفاده كنید تا ضمن در امان ماندن از اشعه آفتاب رنگ دلخواهتان را نیز به دست آورید؛ البته استفاده از این كرم ها نیز بی ضرر نیست.
5 از آموزش به دیگران غافل نباشید، به خصوص به كودكانتان یاد بدهید كه از آفتاب دوری كنند. دوران كودكی، مهم ترین سن از نظر دریافت اشعه مضر آفتاب است و بسیاری از عوارض آفتاب كه در سنین میانسالی و پیری ظاهر می شود به ویژه یكی از سرطان های بسیار خطرناك پوست به نام ملانوم بدخیم، حاصل تماس با آفتاب در سنین كودكی است. كودكان به دلیل فعالیت بیشتر و بازی های خاص این دوران كودكی، بیشتر در معرض تابش آفتاب قرار می گیرند؛ لذا از پوشاندن لباس های بدون آستین به آن ها، به خصوص در فصل تابستان ، خودداری كنید و آنها را به استفاده از كلاه عادت دهید. آموزش به كودكان در زمینه دوری از آفتاب و استفاده از ضد آفتاب ها اهمیت زیادی دارد. به دیگر افراد بزرگسالی كه نسبت به این مساله آگاهی ندارند هشدار دهید و آن ها را از خطرهای آفتاب آگاه سازید .


استفاده از ضد آفتاب برای جلوگیری از سرطان پوست و پیری زودرس و دیگر آثار مخرب آفتاب ضروری است. در حقیقت، استفاده از یك ضد آفتاب مناسب میزان تأثیر اشعه ماوراء بنفش را بر روی پوست كاهش می دهد و علاوه بر جلوگیری از آثار دیررس آفتاب مثل سرطان ، از آثار زود رس آن مثل آفتاب سوختگی، قرمزی و تیره شدن پوست نیز می كاهد . در صورتی كه به طور مرتب از ضد آفتاب استفاده كنید، احتمال ایجاد لكه های پوستی به ویژه روی صورت بسیار كمتر می شود. همچنین، ضد آفتاب به دلیل جلوگیری از تخریب الیاف پروتئینی پوست، یعنی كلاژن و الاستین، از پیر شدن پوست و افتادگی آن ، پیشگیری می كند .


به طور كلی، دو نوع ضد آفتاب وجود دارد: ضد آفتاب های فیزیكی و ضد آفتاب های شیمیایی . در ساختمان ضد آفتاب های شیمیایی، از موادی مانند
PABA ، سالیسیلات ها و سینامات ها كه جلوی اشعهUVB را می گیرند و بنزوفنون ها و دی بنزوئیل متان ها كه جلوی اشعهUVA را می گیرند، استفاده می شود . البته گاهی پیش می آید كه افراد به یكی از این مواد حساسیت دارند و استفاده از این مواد موجب قرمزی و خارش پوست صورت آن ها می شود. در ساختمان ضد آفتاب های فیزیكی، از موادی مانند اكسید روی و دی اكسی تیتانیوم استفاده می شود كه احتمال حساسیت به آن ها بسیار اندك است . توصیه ما این است كه برای كودكان و نیز در افراد مبتلا به بیماری های پوستی خاص كه پوست آن ها تحریك پذیر است ، از ضد آفتاب های فیزیكی استفاده شود .


به چند نكته بر روی برچسب ضد آفتاب دقت كنید : شماره
SPF آن باید حداقل 15 یا بالاتر باشد . مقاوم و یا عایق در برابر آب باشد . ضد تعریق و شست شو باشد . جلوی اشعه هایUVA و UVB را بگیرد . تاریخ مصرف آن نگذشته باشد . ساخت یك شركت معتبر باشد و تقلبی نباشد .


توصیه می كنیم انتخاب ضد آفتاب مناسب برای پوست خود را به یك متخصص پوست واگذار كنید ؛ چون هر نوع ضد آفتابی برای هر پوستی مناسب نیست . به عنوان مثال ، برای پوست های مستعد به آكنه ( جوش غرور جوانی ) و چرب ، باید از ضد آفتاب هایی استفاده كر دكه حداقل چربی را داشته باشند یا به اصطلاح
oil free باشند . كیفیت برخی محصولات خارجی بسیار خوب است ( البته نه همه آنها ) و البته قیمت بالایی هم دارند ، با توجه به اینكه ضد آفتاب را باید به طور مداوم استفاده كرد و با توجه به اینكه شركت های مختلفی در كشورمان ضد آفتاب های متنوع و بعضاً با كیفیت های قابل مقایسه با انواع خارجی تولید كرده اند برای اكثر خانواده ها استفاده از ضد آفتاب های ایرانی تایید شده توسط متخصصان پوست اقدامی مقرون به صرفه و مناسب است . تجربه خود شما در انتخاب ضد آفتاب هم بسیار مهم است. ضد آفتابی كه مثلاً برای دوست شما بسیار مناسب است می تواند برای شما مضر باشد. ممكن است شما یك ضد آفتاب خوب و با قیمت بالا تهیه كنید ؛ اما هنگام استفاده احساس راحتی نكنید مثلاً احساس گرمی و خفكی داشته باشید یا به آن حساسیت داشته باشید و پوستتان قرمز شود یا خارش پیدا كند . از همه مهم تر اینكه ممكن است صورت شما هنگام مصرف آن جوش بزند . همه اینها ، علل خوبی برای عوض كردن ضد آفتاب است . آنقدر تجربه كنید تا نوع مناسب را برای پوست خود بیابید.


استفاده از ضد آفتاب در دوران كودكی حتی مهم تر از جوانی است ؛ بنا بر این كودكانتان را به مصرف آن عادت دهید . هر روز باید از ضد آفتاب استفاده كنید و حتی در فصل زمستان و در هوای ابری نیز آن را ترك نكنید در صورتی كه در فصل زمستان یا در هوای ابری هستید و كارتان در خانه و محلی است كه نور مستقیم آفتاب وجود ندارد ، مصرف یك بار در روز ضد آفتاب كافی است ؛ اما در صورتی كه در بیرون خانه و در هوای آفتابی قرار دارید هر 3 تا 4 ساعت ضد آفتاب مصرف كنید. در مصرف ضد آفتاب صرفه جویی نكنید . به دلیل گرانی قیمت ، بعضی از مصرف كنندگان فقط پوست خود را كمی چرب می كنند كه این كافی نیست برای صورت باید حدود نصف قاشق چای خوریی معادل یك بند انگشت ضد آفتاب استفاده كرد . ضد آفتاب فقط مخصوص صورت نیست و باید به هر قسمت از پوست كه روباز باشد مانند گردن ، گوش ها و پشت دست ها مالیده شود . ضد آفتاب را مستقیماً روی پوست بمالید و كرم دیگری مثل لوازم آرایش را زیر آن مصرف نكنید. توصیه می شود ضد آفتاب حداقل 15 تا 30 دقیقه قبل از بیرون آمدن از خانه و تماس با آفتاب مصرف شود . بهتر است ضد آفتاب نزدیك چشم مالیده نشود به ویژه اگر ورزش یا فعالیت زیادی می كنید ؛ زیرا مواد شیمیایی ضد آفتاب می توانند موجب تحریك چشم شود. برای محافظت از پوست دور چشم خود (برای پیش گیری از آب مروارید) بهترین راه استفاده از عینك مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش ( 
UV) است.


نكته آخر و مهم تر از همه آن كه مصرف ضد آفتاب به این معنی نیست كه می توانید بدون هیچ اشكالی مقابل آفتاب بروید. چنین فكری باعث می شود كه ضرر ضد آفتاب بیش از نفع آن شود بنا بر این باید ضمن استفاده مرتب از ضد آفتاب، از نور مستقیم آفتاب نیز دور بود و سایر روش های مقابله با آفتاب مانند لباس پوشیدن و استفاده از كلاه و سایه بان و غیره را نیز فراموش نكرد. البته اثرات مفید نور آفتاب برای ساختن ویتامین
D نیز نباید دور از نظر بماند اما لازم به ذكر است كه مقدار ویتامینD لازم با رژیم غذایی مناسب قابل دستیابی است و اگر از رژیم غذایی مناسب استفاده شود كمبود آن مشخص نخواهد شد.

لكه هاي قهوه اي يا خرمايي رنگ كه در نواحي باز پوست بدن پديد مي آيد نتيجه سالها برخورد با آفتاب است. سلولهاي سازنده رنگدانه در اين نواحي فعالتر مي گردند. در عين حال كه اين لكه ها شبيه خال هستند خيلي بزرگ و نا منظم ترند و رنگشان تيره تر و نا برابر است. از نظر اندازه 5/0 تا 3 سانتي متر و گاهي بزرگتر هستند.
لكه ها عموما به نام لكه هاي سني يا خال هاي سني ناميده مي شود زيرا با بالا رفتن سن پديد مي آيند. پزشكان آن ها را لكه هاي Lentigines مي نامند. لكه هاي سني بيشتر در صورت، بازو، پشت دست و بخش فوقاني تنه ديده مي شود. در ابتداي ظهور اندازه آنها كمتر از mm5 است.

سطح ضايعات همسطح يا كمي فرو رفته است و ممكن است با چين و چروك پوست از يكديگر جدا شده باشند. ضايعات كهنه تر معمولا قهوه اي تيره يا قهوه اي سياه هستند.
اين ضايعات بتدريج بزرگتر و بيشتر مي شوند. اگر چه اين لكه ها در عوام به لكه هاي كبدي معروفند ولي هيچگونه تظاهري از يك بيماري داخلي نيستند.

* براي جلوگيري از پيدايش بيشتر لكه ها هر وقت بيرون از خانه يا جلو آفتاب مي رويد بايد پوستتان را با ضد آفتاب با SPF 15 يا بيشتر حفاظت كنيد. ممكن است فرآورده هاي بي رنگ كننده كه حاوي هيدروكينون هستند لكه هاي موجود را روشنتر كنند اما اين راه كمتر موفقيت آميز است. يكي از درمانهاي ساده اين لكه ها كرايوسرجري است. اين روش غالبا موثر است.

* ليزرها در درمان انواع اين لكه ها موثر است. ليزرهايي كه به طور اختصاصي بر رنگدانه ها اثر مي كند، مي تواند باعث بهبودي واضح با عوارض بسيار كم شود و از طرف بيمار هم به خوبي پذيرفته مي شود. ليزرهاي رايج در درمان اين لكه ها شامل ليزر Nd:YAG، ليزر Diod 532 nm, Krypton است.

* تري كلرواستيك اسيد TCA 33% در درمان لكه هاي سني اثر بخشي كمتر از كرايوتراپي دارد. ولي افراد با پوست تيره توصيه مي شود كه از TCA استفاده شود چون عوارض جانبي كمتري نسبت به آن دارد و خطر درد و هيپوپيگمانتاسيون ندارد

تیرگی دور چشم اغلب به عنوان یک مشکل زیبایی برای بسیاری از افراد به ویژه آسیاییها به شمار میرود و به دلیل اثرات نامطلوب بر چهره و ایجاد ظاهری خسته و پیر مورد قبول واقع نمیشود.Dark Circleبه مجموعهای از دفورمیتیهای مناطق مختلف آناتومیک اطلاق میگردد و درمانهای متعددی نیز برای آن مطرح است. علل متعددی در بروز تیرگی دور چشم مؤثر است از جمله:

– هیپرپیگمانتاسیون پوست زیر چشم ناشی از ملانوستیوز درم یا واکنش پس از التهاب
– برجسته شدن ناحیه زیر چشم ناشی از شلی پوست یا 
Pseudo herniationچربی دور چشم که باعث بروز سایه و تشدید دفورمیتی میشود.
– شبکه عروقی زیر جلدی یا عضله 
Orbicularis Oculiکه از وراء پوست نازک پلک تحتانی به شکل تغییر رنگ ارغوانی ناحیه زیر چشمی به نظر میرسد.

از جمله مدالیتههای درمانی متعددی که برای آن مطرح شده است میتوان به عوامل موضعی دپیگمانته، پیلینگ شیمیایی، لیزر تراپی و بلفاروپلاستی اشاره کرد. یکی از راه کارهای درمانی Fat graftمیباشد که شکل سنتی آن ممکن است با بروز نامنظمی دور چشم به دلیل مهاجرت چربی همراه باشد. در مطالعهای در سال 2013 در کشور کره، از روش Collagenase Digestionگرافت چربی جهت تزریق زیر جلدی استفاده شده است.

کلاژناز جهت جداسازی فیبریلهای ارتباطی بین لوبولهای چربی در ایجاد سوسپانسیون مایعی شکل استفاده میشود.با کاربرد این روش، چربی به فرم سوسپانسیون از طریق سرنگهایی با سر سوزن کوچکتر تزریق میشود.در این مطالعه 91 بیمار تحت درمان با این روش قرار گرفتند. چربی استخراج شده از ناحیه داخل ران توسط لیپوساکشن تحت تأثیر آنزیم Clostridum Bistolyticum Derived Collagenaseتیپ IIقرار گرفت و پس از طی کردن مراحل آزمایشگاهی، سوسپانسیون تهیه شده به وسیله سوزن 23-Gپس از بیحسی برشی جهت ورود کلانولا ایجاد شده و توسط کانولا 22-Gحجم کافی سوسپانسیون جهت پوشش دادن به عضله زیر آن تزریق میگردد.

ارزیابی توسط عکسهای قبل، بلافاصله پس از عمل و حداقل 3 ماه پس از عمل انجام شد. سپس عکسها توسط دو نفر پزشک متفاوت بر اساس معیار فیتزپاتریک Iتا VIرتبهبندی شد.اگر اسکور پس از عمل حداقل یک گرید فیتزپاتریک بهتر شده باشد. بهبود یافته، اگر حداقل 1 گرید بدتر شده باشد، جزء بدتر شدهها طبقهبندی میشود و اگر کمتر از یک گرید بدتر شده باشد، تغییر نیافته محسوب میشود.

از 82 بیماری که درمان را تکمیل کردند، 55 بیمار بهتر شده، 23 بیمار تغییر نیافته و 4 بیمار بدتر شده بودند. از 23 بیمار تغییر نیافته، 18 بیمار راضی بودند و درمان اضافهتری نمیخواستند ولی 3 بیمار تحت درمان با TCA Peelو 2 بیمار بلفاروپلاستی انجام دادند.

نتایج این مطالعه نشان داد که روش Collagenase Digested Fat Cellیک روش کمکی مفید جهت اصلاح حلقه تیره دور چشم میباشد که البته با بهبودی کامل همراه نیست. از آنجا که هیچ مطالعه تجربی بر روی ماندگاری این روش انجام نشده است، مطالعات آینده جهت ارزیابی هیستولوژیک این روش در محیط آزمایشگاه ضروری به نظر میرسد.

تیرگی دور چشم اغلب به عنوان یک مشکل زیبایی برای بسیاری از افراد به ویژه آسیاییها به شمار میرود و به دلیل اثرات نامطلوب بر چهره و ایجاد ظاهری خسته و پیر مورد قبول واقع نمیشود.Dark Circleبه مجموعهای از دفورمیتیهای مناطق مختلف آناتومیک اطلاق میگردد و درمانهای متعددی نیز برای آن مطرح است. علل متعددی در بروز تیرگی دور چشم مؤثر است از جمله:

– هیپرپیگمانتاسیون پوست زیر چشم ناشی از ملانوستیوز درم یا واکنش پس از التهاب
– برجسته شدن ناحیه زیر چشم ناشی از شلی پوست یا 
Pseudo herniationچربی دور چشم که باعث بروز سایه و تشدید دفورمیتی میشود.
– شبکه عروقی زیر جلدی یا عضله 
Orbicularis Oculiکه از وراء پوست نازک پلک تحتانی به شکل تغییر رنگ ارغوانی ناحیه زیر چشمی به نظر میرسد.

از جمله مدالیتههای درمانی متعددی که برای آن مطرح شده است میتوان به عوامل موضعی دپیگمانته، پیلینگ شیمیایی، لیزر تراپی و بلفاروپلاستی اشاره کرد. یکی از راه کارهای درمانی Fat graftمیباشد که شکل سنتی آن ممکن است با بروز نامنظمی دور چشم به دلیل مهاجرت چربی همراه باشد. در مطالعهای در سال 2013 در کشور کره، از روش Collagenase Digestionگرافت چربی جهت تزریق زیر جلدی استفاده شده است.

کلاژناز جهت جداسازی فیبریلهای ارتباطی بین لوبولهای چربی در ایجاد سوسپانسیون مایعی شکل استفاده میشود.با کاربرد این روش، چربی به فرم سوسپانسیون از طریق سرنگهایی با سر سوزن کوچکتر تزریق میشود.در این مطالعه 91 بیمار تحت درمان با این روش قرار گرفتند. چربی استخراج شده از ناحیه داخل ران توسط لیپوساکشن تحت تأثیر آنزیم Clostridum Bistolyticum Derived Collagenaseتیپ IIقرار گرفت و پس از طی کردن مراحل آزمایشگاهی، سوسپانسیون تهیه شده به وسیله سوزن 23-Gپس از بیحسی برشی جهت ورود کلانولا ایجاد شده و توسط کانولا 22-Gحجم کافی سوسپانسیون جهت پوشش دادن به عضله زیر آن تزریق میگردد.

ارزیابی توسط عکسهای قبل، بلافاصله پس از عمل و حداقل 3 ماه پس از عمل انجام شد. سپس عکسها توسط دو نفر پزشک متفاوت بر اساس معیار فیتزپاتریک Iتا VIرتبهبندی شد.اگر اسکور پس از عمل حداقل یک گرید فیتزپاتریک بهتر شده باشد. بهبود یافته، اگر حداقل 1 گرید بدتر شده باشد، جزء بدتر شدهها طبقهبندی میشود و اگر کمتر از یک گرید بدتر شده باشد، تغییر نیافته محسوب میشود.

از 82 بیماری که درمان را تکمیل کردند، 55 بیمار بهتر شده، 23 بیمار تغییر نیافته و 4 بیمار بدتر شده بودند. از 23 بیمار تغییر نیافته، 18 بیمار راضی بودند و درمان اضافهتری نمیخواستند ولی 3 بیمار تحت درمان با TCA Peelو 2 بیمار بلفاروپلاستی انجام دادند.

نتایج این مطالعه نشان داد که روش Collagenase Digested Fat Cellیک روش کمکی مفید جهت اصلاح حلقه تیره دور چشم میباشد که البته با بهبودی کامل همراه نیست. از آنجا که هیچ مطالعه تجربی بر روی ماندگاری این روش انجام نشده است، مطالعات آینده جهت ارزیابی هیستولوژیک این روش در محیط آزمایشگاه ضروری به نظر می‌رسد.

خال ها ضايعات پوستي مسطح يا برجسته پوست هستند كه ناشي از به هم خوردن تركيب طبيعي بافت هاي پوست ناشي از افزايش يا عملكرد غير طبيعي سلولهاي رنگدانه ساز پوست هستند. در حقيقت خال يك تنوپلاسم خوش خيم سلولهاي رنگدانه ساز است. خال هاي مادر زادي در موقع توليد ممكن است بسيار كمرنگ باشند و به همين دليل ممكن است مورد توجه واقع نشوند.خالها ضايعه ها خوش خيم هستند ونياز به اقدام درماني ندارند.

انواع خال ها :

به طور كلي خال ها به دو گروه بزرگ تقسيم مي شوند:

الف- خال هاي اكتسابي: اكثريت خال ها اكتسابي هستند و به طور طبيعي حدود 80 درصد مردم داراي يك يا چند خال ملانوسيتي هستند مي باشند. اين خال ها بيشتر در دوران كودكي و بلوغ ايجاد مي شوند و پس از سن 35 سالگي پيدايش خال جديد كمتر ديده مي شود. يك فرد سفيد پوست به طور طبيعي در سنين متوسط عمر داراي حدود 20 تا 40 عدد خال است كه كاملا طبيعي است.

خال ها معمولا ابتدا ضايعات قهوه اي رنگ مسطح و صاف شبيه كك مك است (خال جانكشنال) و با گذشت زمان بزرگتر، كم رنگ تر و برجسته مي شود (خال مركب يا خال داخل درمي). همچنين ممكن است در سطح بعضي خال ها موهايي رشد كند. البته بعضي خال ها ممكن است به همان شكل اوليه باقي بماند و تغييري نكند. بعضي خال ها در سنين جواني، هنگام حاملگي، در دوران بلوغ يا در اثر تزريق ACTH تيره تر و بزرگتر مي شود و برخي اوقات خال هاي جديد ممكن است بروز كند.

ب- خال هاي مادر زادي: حدود يك درصد نوزادان، در موقع تولد دچار اين نوع خال هستند. اين نوع خال ها مي تواند در اندازه هاي كوچك، متوسط و بزرگ باشد. خال هاي بزرگ، قطري بالاتر از 20 سانتيمتر دارند و ممكن است گاهي به اندزه اي بزرگ باشند كه قسمتي يا تمامي تنه يا اندام را دربر گيرند. اين نوع خالها در قسمت تحتاني پشت و در ناحيه ران ها ديده مي شوند و 4 تا 6 درصد خطر ايجاد سرطان بدخيم پوست يعني ملانوم در آنها وجود دارد. خال هاي مادر زادي در موقع تولد ممكن است بسيار كمرنگ باشند و به همين دليل ممكن است مورد توجه واقع نشوند. خال هاي ملانوسيتي مادر زادي كوچك و متوسط معمولا سرعت رشد كمتري تسبت به سرعت رشد شير خواران دارند و بنابراين با گذشت زمان كوچك مي شوند. در موقع بلوغ اين خالها تيره تر شده و موهاي خشن روي آنها رشد مي كند.

خال هاي ديگري نيز در بدن وجود دارد كه برخي از انواع آنها شامل موارد زير است :

خال هاله دار : اين نوع خال حاشيه اي از پوست سفيد به پهناي 25 ميليمتر در اطراف دارد و بيشتر در حوالي بلوغ ديده مي شود. شايع ترين محل اين نوع خال در پشت مي باشد. واكنش هاي ايمنولوژيك مي توانند باعث بي رنگ شدن اطراف خال و حتي باعث كنترل و از بين بردن خال گردند. اگر چه اين نوع خال در افراد جوان نيازي به پيگيري ندارد ولي در افراد مسن تر بايستي ملانوم بدخيم را در نظر گرفت و در صورت هر گونه شك بايستي اقدام به نمونه برداري نمود.

خال آبي : برجستگي آبي رنگ با سطح صاف و اندكي برجسته با قطر كمتر از يك سانتيمتر است كه شايعترين محل آن در اندام ها يا كفل و صورت است. يك نوع آن احتمال بدخيمي دارد. در صورتيكه از نظر زيبايي مسئله ساز باشد مي توان آن را به وسيله جراحي خارج كرد. اين خالها بايد به صورت عمقي و تا لايه چربي زير جلدي برداشته شوند تا عود نكنند.

خال ديسپلاستيك :اين خال هاي غير عادي و بدشكل در 2 تا 5 درصد جوانان و بالغين ديده مي شوند اين خال ها، قطري بيش از 5 ميليمتر دارند و داراي حاشيه اي نامنظم هستند و درجاتي از التهاب و تغيير رنگ در آنها ديده مي شود. اهميت اين خال ها از لحاظ استعداد بيشتر آنها براي تبديل به ملانوم بدخيم است و به مجرد هر گونه تغييري بايد اين خالها را برداشت.

ساير ضايعات رنگي پوست كه در تشخيص افتراقي خال مورد توجه هستند : كك مك شبيه خال اكتسابي جانكشنال است ولي برخلاف خال به ندرت اندازه آنها بيشتر از چند ميليمتر مي شود و بعضي مواقع ممكن است به هم متصل شوند. اين ضايعات در اثر تماس با نور خورشيد تير ه تر شده و ممكن است در زمستانها پاك شوند و برخلاف خال كه تمام نقاط بدن ممكن است باشد، كك مك فقط در نواحي روباز بدن كه در معرض آفتاب هستند مانند صورت و گردن ديده مي شوند.

گاهي ضايعاتي به صورت لكه هاي قهوه اي روي مچ دستها، پشت دستها، ساعد و صورت ظاهر مي شوند كه به آنها لكه هاي آفتابي يا لكه هاي سني مي گويند. همچنين ضايعات برجسته زگيلي شكل روي صورت يا تنه ممكن است ديده شود كه اينها خال نيستند و توسط متخصص پوست تشخيص داده مي شوند.

آيا خال ها را بايد برداشت ؟ حقيقت اين است كه اكثريت خال ها و لكه هاي پوستي خوش خيم هستند و خطر ابتلا به سرطان پوست در آنها بسيار كم است.

هر خالي كه داراي يك يا چند نماي غير معمول باشد مانند عدم تقارن ضايعه و نامنظم بودن حاشيه و يكنواخت بودن رنگ خال و يا اندازه آن بيش از هفت ميليمتر بايد برداشته شود. خال هايي كه در سنين بالا به رشد خود ادامه مي دهند و يا دچار تيره رنگي و تغيير شكل مي شوند را بايد برداشت.

قبلا بعضي از پزشكان توصيه مي كردند كه خال هايي كه در معرض اصطكاك يا تحريك مداوم هستند مثل خالهايي كه در ناحيه ريش آقايان هستند يا خالهايي كه در ناحيه كمربند يا آرنج قرار دارند به علت اينكه احتمال بدخيم شدن دارند برداشته شود كه امروزه چنين اعتقادي وجود ندارد. بعضي خال ها بد منظره و ناخوشايند هستند و بيمار از لحاظ زيبايي و يا به اصرار اطرافيان جهت عمل جراحي خال صورت مراجعه مي كنند كه برداشتن خال در اين موارد بايد با دقت و رعايت اصول جراحي جهت باقي نماندن يا به حداقل رساندن خطر جوشگاه عمل انجام شود.

هر لكه، خال يا ضايعه پوستي كه به طور ناگهاني دچار تغييرات در اندازه، شكل و يا رنگ شود يا دچار خونريزي، خارش، درد يا زخم شود بايستي توسط پزشك مورد بررسي قرار گيرد. ممكن است متخصص پوست به بيمار اطمينان بدهد كه خال مورد نظر خطرناك نيست و نيازي به عمل يا نمونه برداري ندارد و يا اين كه پزشك اقدام به نمونه برداري يا برداشتن ضايعه كند و در صورتي كه مشخص شود كه خال تغييرات بدخيمي دارد بر حسب عمق و پيشرفت ضايعه بايستي با حاشيه مشخصي ضايعه به طور كامل برداشته شود و جهت پاتولوژي فرستاده شود.

اگر بعد از برداشتن خال، مجددا عود كرد حتما بايستي به پزشك مراجعه كرد احتمالا اسكار بعد از عمل خال، بستگي به مهارت پزشك و نوع ترميم پوست بيمار دارد بعضي از افراد مستعد تشكيل پوست اضافه در محل عمل جراحي هستند و در بعضي نقاط بدن خطر تشكيل جوشگاه محل عمل زيادتر است. در مورد خال هاي بزرگ روشهايي وجود دارد كه باعث محو كردن كامل خال نمي شود ولي از نظر ظاهري وضعيت بهتري به وجود مي آورد مثل لايه برداري (پيلينگ)، درم ابرژن و ليزر كه باعث كم رنگ تر شدن خال ميشوند ولي معمولا موقت بوده و خطر ابتلا به سرطان (ملانوما) را كم نمي كند.

ملانوم بدخيم : اين سرطان بدخيم ترين سرطان پوست است. اگر چه ملانوم بدخيم فقط 5 درصد سرطانهاي پوستي را تشكيل مي دهد، اما شايعترين علت مرگ در اثر بيماريهاي پوستي است. شيوع ملانوما در دهه هاي اخير رو به افزايش بوده به طوري كه در دنياي صنعتي به عنوان يك سرطان شايع مطرح است و در زنان پس از سرطان ريه مرتبه دوم را كسب كرده است. ملانوم در دوران كودكي و نوجواني نادر بوده و سن شايع آن 60 سالگي است.

در حال حاضر علت اصلي ملانوم ناشناخته است ولي فاكتورهاي متعددي از قبيل فاكتورهاي ژنتيكي، تابش اشعه ماورا بتفش و تماس هاي محيطي در بيماري دخيل است. استفاده از منابع مصنوعي توليد اشعه ماورا بنفش و لامپ هاي نوساني نيز به عنوان فاكتورهاي مساعد كننده محسوب مي شوند. اشعه آفتاب نقش عمده اي در ايجاد ملانوم دارد. بهترين فاكتور محيطي در علل ايجاد ملانوم، اشعه آفتاب است، نوع اشعه بيشتر از نوع اشعه ماورا بنفش نوع B است. تابش متناوب ولي شديد آفتاب به ويژه در كودكي كه منجر به آفتابسوختگي مي شود، فرد را مستعد ابتلا به ملانوم مي كند.

ارتباط خال ملانوستيك و ملانوم بدخيم : درباره سرطاني شدن خال هاي ملانوستيك مطالعاتي در سراسر جهان انجام شده است. حدود 25 تا 50 درصد ملانوم ها روي خالهاي ملانوستيك اكتسابي ايجاد مي شود ولي از آنجا كه هر انسان بالغ 20-30 خال اكتسابي دارد در مقايسه با شيوع ملانوم بدخيم مي توان گفت كه اغلب خال هاي اكتسابي در شرايط معمولي، سرطاني نمي شوند. دو گروه از خالهاي ملانوستيك بيشتر خطر سرطاني شدن دارند كه از اين خالها همان خال هاي مادرزادي يا خال هايي است كه در موقع تولد وجود دارد. هر خال مادرزادي اعم از كوچك و بزرگ مي تواند به سرطان تبديل شود اما اين خطر در خالهاي خيلي بزرگ مادرزادي به خصوص خالهايي كه قسمت وسيعي از تنه را پوشانده اند بيشتر است. گروه دوم نيز خالهاي ديسپلاستيك است كه قبلا توضيح داده شد.

به طور كلي خطر ايجاد ملانوم بدخيم در نژاد سفيد پوست، افرادي كه تماس بيش از حد با نور خورشيد دارند، حساسيت به نور خورشيد، ضعف سيستم ايمني، سابقه ملانوم جلدي يا وجود سابقه ملانوم در خانواده، بيشتر از گروه هاي ديگر است.

در خاتمه اين كه خالها داراي انواع گوناگوني هستند ودر تشخيص آنها حتما بايد به ملانوم بدخيم توجه داشت، خال اصولا خوش خيم است و به جز خالهاي مادرزادي و خالهاي غير كلاسيك (ديسپلاستيك)، ساير خالها اغلب بدون خطر هستند، در صورت هر گونه تغييري در اندازه، رنگ، قوام سطحي خال و پيدايش درد، خارش و خونريزي حتما بايد مورد توجه قرار گيرد و در صورت بروز هر يك از تغييرات فوق بايستي به متخصص پوست مراجعه شود كه در صورت شك پزشك به بدخيمي خال، نمونه برداري يا برداشتن ضايعه انجام خواهد گرفت.

محصولات روشن کننده پوست که به شکل ژل یا لوسیون به فروش میرسند، حاوی ترکیبهایی هستند که مکانیسم عملکردی طبیعی پوست را بر هم میزنند. با ضعیف و نازک شدن پوست، این سد دفاعی بدن قدرتش را از دست میدهد و در برابر نور خورشید، سرما و عفونتها آسیبپذیر میشود. در افرادی که از این محصولات استفاده میکنند، احتمال ابتلا به آکنه و لک افزایش مییابد. در ضمن بیشتر این محصولات جزو انواع کورتونها هستند و اگر سرخود مصرف شوند میتوانند باعث پرفشاری خون، نارسایی کلیه، دیابت، نامنظم شدن عادتهای ماهانه و مشکلات مفصلی و استخوانی شوند. اگر استفاده از این نوع محصولات را شروع کردهاید، بهتر است هر چه سریعتر با متخصص پوست تماس بگیرید و اگر هنوز شروع نکردهاید، دنبال تبلیغات دروغین نروید.

 

تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به پروفسور دکتر محمدتقی نوربالا می‌باشد.